1. Quan hệ Nhật Bản – Hàn Quốc xấu đi

Nhật Bản và Hàn Quốc có một lịch sử quan hệ rắc rối. Quan hệ của hai nước ngày càng xấu đi bắt đầu vào năm 2018, khi Tòa án tối cao Hàn Quốc yêu cầu Mitsubishi Heavy Industries và Nippon Steel bồi thường cho những người lao động bị cưỡng bức trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Hàn Quốc. Điều này khiến chính phủ Nhật Bản dưới thời ông Shinzo Abe tức giận và phản đối kịch liệt phán quyết. Nhật Bản áp đặt lệnh trừng phạt thương mại đối với Hàn Quốc, hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô cho sản xuất chất bán dẫn, loại Hàn Quốc khỏi “danh sách trắng” các đối tác thương mại ưu tiên khiến thương mại giữa hai nước trở nên khó khăn hơn. Chính phủ Nhật Bản đã nhiều lần chỉ ra một hiệp ước song phương vào năm 1965, trong đó Seoul hủy bỏ mọi yêu sách trong tương lai đối với Nhật Bản về việc bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, lập trường này càng khiến nhiều người Hàn Quốc tức giận. Hàn Quốc đã đệ đơn kiện Nhật Bản lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và đưa Nhật Bản ra khỏi “danh sách trắng” của mình.  Một hậu quả nghiêm trọng khác là Thỏa thuận an ninh chung về thông tin quân sự (GSOMIA) để chia sẻ thông tin tình báo giữa Hàn Quốc và Nhật Bản. Mặc dù không bị vô hiệu hóa hoàn toàn, nhưng niềm tin tuyệt đối cần thiết để một khuôn khổ như vậy hoạt động đã bị tổn hại.

Đối với nhiều người, các vấn đề hiện tại là do chính phủ Nhật Bản dưới sự lãnh đạo của Đảng Dân chủ Tự do (LDP). LDP đã cai trị Nhật Bản gần như liên tục kể từ khi Thế chiến thứ hai kết thúc. LDP được thành lập ngay sau chiến tranh và trong lịch sử đã bao gồm các tội phạm chiến tranh hạng A, bị buộc tội chịu trách nhiệm về chiến tranh. Không giống như Đức, nơi có nhiều tội phạm chiến tranh như vậy bị kết án tử hình, hầu hết những người đó ở Nhật Bản đều được Mỹ ân xá hoặc trả tự do sau đó.

Khi bắt đầu Chiến tranh Lạnh, Washington quan tâm đến việc ngăn chặn Chủ nghĩa Cộng sản ở Nhật Bản hơn là việc để một số người chịu trách nhiệm về cuộc chiến tiếp tục cai trị đất nước. Hiệp ước Hòa bình San Francisco năm 1951 đã khôi phục Nhật Bản với tư cách là một quốc gia có chủ quyền—mặc dù theo chủ nghĩa hòa bình nghiêm ngặt—và miễn trừ hầu hết các khoản bồi thường thiệt hại để đảm bảo sự phát triển kinh tế của Nhật Bản. Seoul không có cơ hội để phản đối. Hàn Quốc bị loại khỏi hiệp ước San Francisco và không có quan hệ chính thức với Nhật Bản. Trong những năm 1950, Hàn Quốc là một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới. Seoul phụ thuộc vào viện trợ quốc tế để nuôi sống dân số nghèo khó của mình, sự phụ thuộc trở nên tồi tệ hơn sau khi Chiến tranh Triều Tiên tàn phá đất nước.

Hiệp ước về Quan hệ Cơ bản năm 1965 giữa Nhật Bản và Hàn Quốc nhằm mở đường cho quan hệ ngoại giao mở rộng và để Hàn Quốc tiếp cận được với thị trường béo bở của Nhật Bản và viện trợ phát triển đáng kể của Nhật Bản. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là Seoul chính thức hủy bỏ mọi yêu sách bồi thường thiệt hại đối với Tokyo do Thế chiến thứ hai. Mặc dù hiệp ước này quan trọng về kinh tế đối với Hàn Quốc, nhưng nó không được ưa thích ở Hàn Quốc và có thể sẽ không được ký kết trong một hệ thống dân chủ. Tuy nhiên, Hàn Quốc là một chế độ độc tài quân sự, dưới sự cai trị của Tổng thống Park Chung-hee. Ông Park kiểm soát cơ quan lập pháp và ưu tiên phát triển kinh tế hơn tất cả các lĩnh vực khác. Mặc dù vậy, ông đã phải tuyên bố thiết quân luật để dập tắt các cuộc biểu tình công khai và Nội các của ông cũng như nhiều nhà lập pháp đã từ chức hàng loạt để phản đối. Các cuộc biểu tình tập trung vào vai trò của Nhật Bản với tư cách là một kẻ áp bức thuộc địa, một nhân tố chính đằng sau tình trạng nghèo đói giữa thế kỷ của Hàn Quốc. Lời xin lỗi duy nhất của Nhật Bản được đưa ra như là một phần của hiệp ước khi ngoại trưởng Nhật Bản thừa nhận “khoảng thời gian không vui” không xác định giữa hai nước và bày tỏ sự tiếc nuối đối với họ.

Sau khi bình thường hóa quan hệ, hai nước đã có những nỗ lực khác để vượt qua quá khứ. Năm 1993, LDP mất đa số quyền lực vào tay một liên minh đối lập dưới sự lãnh đạo của Hosokawa Morihiro. Ông Hosokawa trở thành thủ tướng đầu tiên công khai xin lỗi về các hành động thời chiến của Nhật Bản tại Hàn Quốc, gọi đất nước của mình một cách rõ ràng và dứt khoát là “kẻ xâm lược”. Người kế nhiệm ông là một thủ tướng khác không thuộc LDP, Murayama Tomiichi, người đã có bài phát biểu xin lỗi mang tính bước ngoặt tại lễ kỷ niệm 50 năm kết thúc chiến tranh, trong đó ông chính thức thay mặt chính phủ Nhật Bản xin lỗi về những hành động tàn ác đã gây ra. Đây đã trở thành lời xin lỗi tiêu chuẩn của Nhật Bản, cũng được Thủ tướng LDP Koizumi Junichiro tán thành nhân dịp kỷ niệm 60 năm thành lập vào năm 2005.

Quan hệ giữa hai nước xấu đi dưới chính quyền của Thủ tướng Shinzo Abe. Ông Abe liên tục phủ nhận những hành động tàn bạo xảy ra dưới chế độ thuộc địa của Nhật Bản và từ chối thảo luận về vấn đề này. Ông cũng từ chối đưa ra lời xin lỗi năm 1995 nhân dịp kỷ niệm 70 năm kết thúc chiến tranh và tuyên bố rằng các thế hệ tương lai của Nhật Bản không cần phải xin lỗi vì những sai lầm trong quá khứ. Việc ông Abe là cháu ngoại của cựu Thủ tướng Kishi Nobosuke, tội phạm chiến tranh hạng A được ân xá, chỉ làm phức tạp cơ hội cải thiện quan hệ giữa Tokyo với Seoul.

Những ký ức về thời gian thuộc địa ít ảnh hưởng đến hầu hết cử tri Nhật Bản, những người đã bầu ông Abe vì những lời hứa kinh tế của ông, nhưng chúng rất quan trọng đối với đa số người Hàn Quốc. Hơn một nửa số người Hàn Quốc vẫn có cảm xúc tiêu cực đối với Nhật Bản vì lý do này. Ông Abe đã khiến phần lớn người dân Hàn Quốc phẫn nộ, dẫn đến một cuộc tẩy chay quy mô lớn đối với các sản phẩm của Nhật Bản với khẩu hiệu “Nói không với Abe”. Tuy nhiên, ảnh hưởng chính trị trực tiếp của ông đã chấm dứt sau vụ ám sát ông vào năm 2022 và nhận thức của người Hàn Quốc về Nhật Bản đã được cải thiện kể từ đó. Ngoài ra, Trung Quốc đã thay thế Nhật Bản trở thành quốc gia bị ghét nhất ở Hàn Quốc. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy 81% người Hàn Quốc có thái độ tiêu cực hoặc rất tiêu cực đối với Trung Quốc. Do lập trường ngày càng hung hăng của Trung Quốc đối với các nước láng giềng và việc nước này không có khả năng kiểm soát Triều Tiên, xu hướng này có thể sẽ tiếp tục. Đây có thể là khởi đầu cho một mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa Seoul và Tokyo.

2. Sự nối lại quan hệ Nhật Bản – Hàn Quốc

Mối quan hệ giữa Hàn Quốc và Nhật Bản đã được cải thiện nhanh chóng kể từ đầu năm 2023. Những cáo buộc của Hàn Quốc về hành động tàn bạo của Nhật Bản trong thời chiến và việc Nhật Bản rõ ràng không hối hận cũng như từ chối bồi thường đã nhiều lần cản trở nỗ lực tăng cường quan hệ song phương, mặc dù cả hai nước là những đối tác thương mại quan trọng và đồng minh thân cận của Hoa Kỳ.

Vào ngày 6/3/2023, quan hệ Nhật Bản – Hàn Quốc đã có một bước đột phá. Khi nhậm chức được 10 tháng, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol thông báo rằng một quỹ Hàn-Nhật sẽ được thành lập để giải quyết vấn đề bồi thường cho lao động bị cưỡng bức. Quyết định này dựa trên thỏa thuận năm 1965 giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, phù hợp với việc bình thường hóa quan hệ, tất cả các yêu cầu cá nhân sẽ do chính phủ Hàn Quốc chi trả. Năm 1974, 83.519 người đã được trả 9,2 tỷ won, chiếm khoảng 9,7% trong số 300 triệu USD mà Nhật Bản đã trả cho Hàn Quốc dưới dạng bồi thường chiến tranh. Năm 2007, 650 tỷ won đã được trả cho 6.500 người theo một điều khoản đặc biệt vào thời điểm đó. Vì vậy, đã có ưu tiên cho việc thiết lập một quỹ như vậy.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ca ngợi kế hoạch này là “đột phá” và Nhật Bản cũng hoan nghênh thông báo này và đáp lại bằng cách mời Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol tới Tokyo. Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của một tổng thống Hàn Quốc tới Tokyo sau 12 năm do căng thẳng trong quan hệ Hàn Quốc-Nhật Bản. Trước chuyến thăm của ông Yoon là một thỏa thuận giữa hai nhà lãnh đạo nhằm giải quyết tranh chấp về phán quyết của tòa án Hàn Quốc năm 2018 chống lại việc các công ty Nhật Bản sử dụng lao động cưỡng bức Hàn Quốc trong Thế chiến II. Đây là một bước quan trọng đầu tiên để vượt qua rào cản lịch sử nhằm cải thiện quan hệ song phương. Trong Hội nghị thượng đỉnh vào tháng 3/2023, trong khi Nhật Bản tuyên bố ý định dỡ bỏ kiểm soát xuất khẩu đối với một số hóa chất cần thiết để sản xuất chất bán dẫn, Hàn Quốc đảm bảo rằng họ sẽ rút đơn khiếu nại chống lại Tokyo tại WTO. Ông Kishida cũng tuyên bố rằng hai nước sẽ nối lại đối thoại quốc phòng và đàm phán chiến lược ở cấp thứ trưởng. Ông Kishida đã mời ông Yoon tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 mà sẽ tổ chức tại Hiroshima vào tháng 5. ÔngYoon gọi đó là một “cột mốc quan trọng”, và ông Kishida gọi đó là sự khởi đầu của một “chương mới”.

Ông Yoon cho rằng quyết định giải quyết những vấn đề gây khó chịu trong quan hệ song phương Seoul-Tokyo là do cơn lốc địa chính trị đang phân cực thế giới: cuộc xâm lược của Nga đối với Ukraine vào năm 2022, những căng thẳng tiếp diễn trong quan hệ Mỹ-Trung và mối đe dọa hạt nhân ngày càng gia tăng từ Bắc Triều Tiên. Ông cho rằng tất cả những điều này đòi hỏi Hàn Quốc phải hòa giải với Nhật Bản. Ông giải thích, đây là một lựa chọn khó khăn cho tương lai của người dân Hàn Quốc nhưng lại là một lựa chọn mà nhiều cử tri có thể không hài lòng.

Kết quả tích cực từ việc hàn gắn quan hệ hữu nghị với Nhật Bản đã được nhìn thấy. Các nhà lãnh đạo tài chính của hai nước đã gặp nhau vào ngày 2 tháng 5 sau 7 năm đóng băng. Trước đó, các cuộc đàm phán an ninh giữa các quan chức của Bộ Quốc phòng và Ngoại giao Hàn Quốc và Nhật Bản cũng đã được thông báo. Các cuộc đàm phán này được tổ chức vào ngày 17 tháng 4 sau 5 năm gián đoạn. Hơn nữa, các hạn chế thương mại mà cả hai quốc gia áp đặt lên nhau cũng dự kiến ​​​​sẽ được rút lại. Tháng 5/2023, ông Kishida đến thăm Seoul, đây cũng là lần đầu tiên sau 12 năm một Thủ tướng Nhật Bản đến thăm Hàn Quốc. Cả ông Kishida và ông Yoon đều cho thấy sự trưởng thành về chính trị để đối phó với rào cản lịch sử. Ông Kishida tuyên bố rằng Nhật Bản đứng về phía những tuyên bố trong quá khứ, trong đó một số người tiền nhiệm của ông bày tỏ sự hối hận và xin lỗi, đồng thời nói thêm rằng “trái tim ông đau nhói” khi nghĩ đến sự đau khổ của người dân Hàn Quốc. Ông Yoon đã tuyên bố trong một cuộc họp báo chung với ông Kishida: “Chúng ta phải từ bỏ quan điểm rằng chúng ta không thể đi trước một bước đối với sự hợp tác trong tương lai cho đến khi lịch sử quá khứ được giải quyết”. Mặc dù điều này có thể không làm hài lòng các nhà lãnh đạo Hàn Quốc thuộc phe đối lập, nhưng nó được thúc đẩy bởi mục đích chính trị. Đây là bước thứ hai và cũng là bước cuối cùng để vượt qua trở ngại lịch sử.

Ông Kishida đã gặp riêng các nhóm các nhà lập pháp và lãnh đạo doanh nghiệp Hàn Quốc, nhấn mạnh sự cần thiết phải tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu nhân dân giữa hai nước, điều mà ông nói sẽ “giúp thúc đẩy hơn nữa sự hiểu biết lẫn nhau của chúng ta và tạo chiều rộng cũng như bề dày cho mối quan hệ của chúng ta”. Ông Kishida cũng tuyên bố rằng sẽ làm việc với ông Yoon để cùng tạo ra một kỷ nguyên hợp tác mới.

Ông Yoon đề cập đến mối đe dọa tên lửa và hạt nhân ngày càng tăng từ Triều Tiên và sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác giữa ba quốc gia. Ông Yoon đã chỉ thị cho các quan chức của mình thực hiện các biện pháp tiếp theo để thực hiện hợp tác an ninh, kinh tế, công nghệ song phương và tạo điều kiện trao đổi văn hóa và thanh niên giữa hai nước đã được thảo luận trong cuộc gặp của ông với ông Kishida. Trước chuyến thăm của ông Kishida, Hàn Quốc và Nhật Bản đã đồng ý nối lại đối thoại thường xuyên khi căng thẳng trong khu vực tăng lên. Tăng trưởng chậm lại đã thúc đẩy họ tăng cường hợp tác và hàn gắn các mối quan hệ căng thẳng. Điều quan trọng, ông Yoon cũng chỉ ra khả năng Nhật Bản tham gia vào các cuộc tham vấn về răn đe hạt nhân trong tương lai giữa Washington và Seoul để đối phó tốt hơn với các mối đe dọa hạt nhân của Triều Tiên.

Ông Yoon, ông Kishida và ông Biden dự kiến ​​sẽ tổ chức một cuộc họp ba bên tại Hiroshima bên lề Hội nghị thượng đỉnh G-7 để thảo luận về các vụ phóng tên lửa của Triều Tiên và những thách thức an ninh đang nổi lên. Diễn biến này sẽ tiếp tục củng cố phong trào vì Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở (FOIP). Mặc dù Quad khó có thể bao gồm những người khác, nhưng nó cần sự hỗ trợ từ tất cả các quốc gia trong khu vực để đạt được mục tiêu. Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao của Quad, tuyên bố chung nhấn mạnh “sự can dự với các đối tác trong khu vực, bao gồm thông qua chia sẻ thông tin, xây dựng năng lực và hỗ trợ kỹ thuật, để tăng cường nhận thức về lĩnh vực hàng hải; chống đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định; tăng cường khả năng bảo vệ và phát triển các nguồn tài nguyên ngoài khơi, phù hợp với UNCLOS; đảm bảo quyền tự do hàng hải và hàng không; và để thúc đẩy sự an toàn và an ninh của các tuyến thông tin liên lạc trên biển”. Nhật Bản là một thành viên của Quad và Hàn Quốc là một quốc gia quan trọng trong khu vực. Việc chấm dứt tranh cãi sẽ giúp ích đáng kể cho sự hợp tác của họ để đạt được mục tiêu FOIP. Hàn Quốc cũng đã đưa ra chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, phù hợp với khái niệm của Quad. Diễn biến này là một dấu hiệu tích cực cho toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

3. Phản ứng của Hàn Quốc và Nhật Bản

3.1. Phản ứng của Hàn Quốc

Trong khi sáng kiến ​​​​của ông Yoon được coi là sự tan băng ngoại giao trong mối quan hệ băng giá kéo dài giữa Nhật Bản và Hàn Quốc và là một yếu tố góp phần vào tương lai của khuôn khổ đối thoại ba bên Nhật Bản - Mỹ - Hàn Quốc, ông Yoon phải đối mặt với những khó khăn chính trị trong nước. Đảng Dân chủ (DP) đối lập của Hàn Quốc gọi thỏa thuận của chính phủ Yoon với Nhật Bản về vấn đề lao động bị cưỡng bức là “thời điểm nhục nhã nhất” trong lịch sử ngoại giao của Hàn Quốc. Nó được coi là đầu hàng Nhật Bản. Phe đối lập trừng phạt ông Yoon vì đã không nhận được lời xin lỗi từ Nhật Bản. Vào tháng 3/2023, tỷ lệ không tán thành của ông Yoon là 58% trong khi tỷ lệ tán thành là 34%, tỷ lệ tán thành tiếp tục dao động ở mức thấp 30% kể từ tháng 7/2022. Những lý do chính cho sự không tán thành này là mối quan hệ với Nhật Bản và vấn đề bồi thường cho các nạn nhân lao động bị cưỡng bức. Một cuộc khảo sát cho thấy 60% những người được hỏi đã phản đối quyết định này, 47% trong nhóm đó hoàn toàn phản đối thỏa thuận. Trong số 40% trả lời rằng họ ủng hộ sự thay đổi chính sách, chỉ có 22% nói rằng họ ủng hộ mạnh mẽ. Ngoài ra, một cuộc khảo sát của Gallup Korea cho thấy 59% người Hàn Quốc phản đối “cử chỉ đơn phương” của ông Yoon đối với Nhật Bản và việc thiếu một lời xin lỗi cũng như bồi thường từ Nhật Bản. 64% không coi kế hoạch bồi thường do ông Yoon đề xuất là thỏa đáng và cảm thấy Hàn Quốc không cần phải vội vàng cải thiện quan hệ với Nhật Bản nếu Tokyo không thay đổi thái độ. 85% khác tin rằng chính phủ Nhật Bản không ăn năn về quá khứ thuộc địa của mình. Bằng cách để các công ty Hàn Quốc bồi thường cho các nạn nhân thay vì các công ty Nhật Bản, những người phản đối tin rằng ông Yoon đã nhượng bộ Nhật Bản quá nhiều. Vẫn còn một lựa chọn: Nhật Bản có thể tình nguyện đóng góp một phần vào quỹ bồi thường như một vỏ bọc ngoại giao với mục tiêu ngăn chính trị trong nước ở Hàn Quốc làm hỏng quan hệ song phương một lần nữa. Không thể bỏ qua góc độ cảm xúc trong bất kỳ câu chuyện ngoại giao nào.

Trong cuộc thảo luận với ông Kishida, ông Yoon cho biết chính phủ của ông sẽ không yêu cầu các công ty Nhật Bản bỏ tiền vào quỹ. Ngoài ra, cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản không cho biết liệu họ có đóng góp tự nguyện hay không. Mặc dù dự kiến ​​sẽ không thực hiện bất kỳ khoản thanh toán nào theo kế hoạch, nhưng các công ty Nhật Bản sẽ không bị cấm quyên góp nếu họ muốn. Nếu các công ty Nhật Bản thể hiện một số cử chỉ trong việc tự nguyện đóng góp một số khoản cho quỹ, thì cử chỉ đó có thể giúp dập tắt các cuộc biểu tình ở Hàn Quốc hoặc ít nhất là xoa dịu cảm xúc của những người Hàn Quốc không muốn thực hiện bất kỳ thỏa hiệp nào để cải thiện quan hệ Nhật Bản - Hàn Quốc.

Hàn Quốc thường phàn nàn rằng Nhật Bản đã không đưa ra lời xin lỗi chính thức về những hành động trong quá khứ của mình. Thế hệ hiện tại của Nhật Bản không chịu trách nhiệm về những việc làm của tổ tiên họ và do đó cũng không có trách nhiệm phải xin lỗi. Đây là một câu hỏi về diễn giải và không bao giờ có thể là một hành động cuối cùng và do đó phải có một sự kết thúc. Năm 1998, Thủ tướng Keizo Obuchi khi đó đã bày tỏ lời xin lỗi chân thành nhưng giờ đây người dân Hàn Quốc muốn một lời xin lỗi trong quá khứ được trình bày lại. Đó dường như là một yêu cầu vô lý. Seoul cũng không đánh giá cao rằng ông Kishida cũng phải đối mặt với những rào cản trong nước để thực hiện các hành động bổ sung dường như vượt ra ngoài thỏa thuận song phương năm 1965 mà Tokyo cho rằng đã giải quyết đầy đủ mọi vấn đề bồi thường. Không có ngôn ngữ nào mà Nhật Bản có thể sử dụng để bày tỏ sự hối hận về những việc làm trong quá khứ của mình có thể làm hài lòng người Hàn Quốc. Trừ khi có một số sự hiểu biết đạt được giữa hai bên, những vấn đề lịch sử như vậy sẽ tiếp tục nổi lên trong quan hệ Nhật Bản-Hàn Quốc.

Sẽ vẫn là một thách thức đối với ông Yoon về cách ông lập chiến lược cho các chính sách của mình để vượt qua sự hoài nghi kéo dài trong nước. Đảng đối lập DP đã đơn phương thông qua một nghị quyết thông qua ủy ban đối ngoại của Quốc hội thúc giục ông Yoon rút lại kế hoạch. DP tố cáo kế hoạch này là “ngoại giao phục tùng”.

Đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) của ông Yoon đã tẩy chay cuộc họp. Cơ quan nhân quyền của chính phủ cảm thấy đề xuất này không phù hợp với các nạn nhân theo tiêu chuẩn quốc tế. Ông Song Doo-hwan, Chủ tịch Ủy ban Nhân quyền Quốc gia cảm thấy rằng khoản bồi thường không thể giải quyết vấn đề phục hồi phẩm giá con người, và do đó, tất cả các biện pháp đối phó phải xem xét những thiệt hại về tinh thần và tâm lý mà các nạn nhân phải gánh chịu. Trước đây, các thủ tướng bảo thủ cũng lập luận rằng Hàn Quốc phải suy nghĩ lại để hàn gắn vết thương lịch sử khi đất nước đối mặt với những thách thức an ninh nghiêm trọng. Ông Yoon cảm thấy rằng trước các mối đe dọa ngày càng tăng từ các vụ phóng tên lửa ngày càng tăng của Triều Tiên, lời đề nghị cành ô liu của ông với Tokyo có thể nhận được vỏ bọc chính trị trong nước để thúc đẩy hòa giải. Trong thực tế, sự phản kháng của người dân tiếp tục là trở ngại cuối cùng đối với sự hòa giải. Ông Yoon hy vọng người dân Hàn Quốc sẽ lưu ý đến sự thật là vài giờ sau khi ông rời khỏi Nhật Bản, Triều Tiên đã bắn thử một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa rõ ràng ra biển.

3.2. Phản ứng của Nhật Bản

Ngược lại với Hàn Quốc, thỏa thuận giữa ông Yoon và ông Kishida được đón nhận nồng nhiệt ở Nhật Bản. Một cuộc thăm dò của Kyodo cho biết 57% người Nhật ủng hộ đề xuất của ông Yoon về việc giải quyết tranh chấp lao động thời chiến, trong khi 33% không tán thành. Xếp hạng của ông Kishida đã tăng lên 38%, tăng 4,5 điểm phần trăm so với cuộc thăm dò giữa tháng 2. Nhật Bản cũng lưu ý rằng việc tẩy chay các sản phẩm và kỳ nghỉ của Nhật Bản phần lớn đã phai nhạt ở Hàn Quốc. Sau Covid, lượng du khách Hàn Quốc đến Nhật Bản cũng tăng lên. Ba phim hoạt hình Nhật Bản lọt vào top 5 phim có doanh thu phòng vé cao nhất Hàn Quốc.

Thúc đẩy mối quan hệ Nhật Bản - Hàn Quốc với triển vọng hướng tới tương lai không có nghĩa là không nên thảo luận về quá khứ nữa. Nó đòi hỏi phải thỏa hiệp với sự hiểu biết chung về bản chất và tác dụng của di sản lịch sử và cam kết chung về hòa giải và hợp tác. Điều này sẽ mở đường cho một mối quan hệ ngoại giao mạnh mẽ hơn, hướng tới tương lai.

Trương Phan Thanh Thủy

Trung tâm Nghiên cứu Mông Cổ và vùng lãnh thổ Đài Loan,

Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

Tài liệu tham khảo

1. https://www.foreignbrief.com/analysis/sk-japan-rapprochement/.

2. https://www.asiaglobalonline.hku.hk/korea-japan-rapprochement-challenges-implications-and-expectations.

3. http://ipcs.org/comm_select.php?articleNo=5847.

4. https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/ChanakyaCode/japan-south-korea-overcome-historical-hurdle-for-deepening-ties-positive-development-for-the-indo-pacific/.

5. https://www.vifindia.org/article/2023/may/08/diplomatic-thaw-between-japan-and-south-korea.

6. https://www.eastasiaforum.org/2023/05/16/strengthening-progress-in-south-korea-japan-relations/.