Aurelia George Mulgan

Aurelia George Mulgan là giáo sư chính trị Trường Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học New South Wale, Australia. Bà là tác giả của một số sách trong đó có quyển “Chính trị trong nông nghiệp Nhật Bản” xuất bản năm 2000, cũng nhờ cuốn sách này mà bà đã giành giải thưởng Tưởng nhớ Ohira năm 2001. Năm 2010 bà nhận được giải thưởng Toshiba từ Hiệp hội nghiên cứu Nhật Bản của Anh. Đây là bài trả lời phỏng vấn của giáo sư với phóng viên của Vụ nghiên cứu châu Á (NBR) ở Seattle, Mỹ, vào ngày 21 tháng 6 năm 2012.

Dưới thời của Đảng Dân Chủ Nhật Bản (DPJ) cải cách nông nghiệp đã bị trì hoãn. Nhiệm vụ chính sách chủ yếu thời kỳ này là thực hiện trợ cấp thu nhập trực tiếp cho các hộ nông dân. Việc trợ cấp được áp dụng trước tiên cho lúa gạo với dự án điểm thực hiện vào năm 2010. Mục tiêu của dự án là sẽ hỗ trợ tất cả nông dân trồng lúa thương phẩm, bao gồm cả các trang trại qui mô nhỏ, nông dân trồng lúa bán thời gian - những người chiếm tới 40% nông dân Nhật Bản và những người duy trì làm nông nghiệp do được đảm bảo thu nhập, bao gồm cả chi phí sản xuất nên cho dù gạo rớt giá thế nào cũng không phải lo. Chương trình này hiện đang mở rộng cho các loại cây lương thực trồng trên vùng đất cao như lúa mỳ, lúa mạch, đậu tương, củ cải và khoai tây. Duy trì trang trại qui mô nhỏ sẽ cản trở việc mở rộng qui mô canh tác và sẽ không khuyến khích chuyển đất nông nghiệp cho những nông dân chuyên làm nông. Như vậy khu vực nông nghiệp sẽ lại rơi vào vòng luẩn quẩn năng suất thấp, lợi nhuận thấp, phụ thuộc vào trợ cấp và khiến cho tự do hóa thương mại nông nghiệp thêm khó khăn.

Mặc dù trụ cột của chính sách nông nghiệp của DPJ có mục đích đan xen với chính sách thương mại, có nghĩa là chính phủ phải chuẩn bị mở cửa thị trường bằng cách làm cho khu vực nông nghiệp đạt năng suất cao hơn và hiệu quả hơn. Vì thế chính phủ của ông Kan đã thành lập “ Trụ sở thúc đẩy sự hồi sinh của các ngành thực phẩm, nông nghiệp, lâm nghiệp và đánh cá” vào tháng 11 năm 2010 để thúc đẩy đối tác kinh tế ở mức độ cao hơn thông qua cải cách nông nghiệp thích hợp trong nước. Nói ngắn gọn, kế hoạch đồng thời thúc đẩy hợp tác kinh tế ở mức độ cao và nông nghiệp trong nước. Trong bối cảnh này, chính phủ giới thiệu khái niệm “ngành công nghiệp thứ 6” cho nông dân để nâng cao thu nhập của họ từ việc kinh doanh liên quan đến sản xuất nông nghiệp bên cạnh thu nhập từ nông nghiệp. Nông dân có thể tăng thu nhập bằng cách hợp tác với những nhà sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực  thương mại và công nghiệp để kết hợp sản xuất, chế biến, tiếp thị; kết hợp nông nghiệp với du lịch và các ngành dịch vụ khác trong khu vực. Khái niệm “ngành công nghiệp thứ 6” dùng để chỉ tích số của nhiều khu vực công nghiệp khác nhau. Đó là “ngành công nghiệp ở khu vực một” x “ngành công nghiệp ở khu vực hai” x “ngành công nghiệp ở khu vực ba” (có nghĩa là 1 x 2 x 3 = 6). Nếu thực hiện thành công thì nhiều nông dân Nhật Bản có thể bán trực tiếp sản phẩm tới người tiêu dùng; chế biến các sản phẩm nông nghiệp, thực hiện việc quản lý du lich trang trại, nhà trọ trang trại, và quán ăn trang trại; tăng xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp như hoa quả, thịt bò, khoai lang, gà, gạo, hạt dẻ, đào, nho, lê và quít tới thị trường Trung Quốc và các thị trường Châu Á khác. Tuy nhiên, kế hoạch chính sách này chưa được thực hiện một cách có hệ thống và như vậy vẫn chủ yếu là những tuyên bố có mục đích tốt đẹp.

Vào tháng 10 năm 2011 chính phủ của ông Noda tiếp tục chính sách nông nghiệp của ông Kan với “Chính sách cơ bản và Kế hoạch hành động cho sự hồi sinh ngành thực phẩm, nông nghiệp, lâm nghiệp và đánh cá của Nhật Bản” được thiết kế để thúc đẩy sự tham gia của Nhật Bản trong đàm phán Hiệp định xuyên Thái Bình Dương (TPP). Một trong những mục tiêu được tuyên bố là tăng cường tính cạnh tranh của khu vực nông nghiệp trong vòng 5 năm để làm cho nông nghiệp Nhật Bản sẽ có một tương lai với mức thuế quan thấp thông qua sự tích tụ và mở rộng qui mô đất nông nghiệp, cùng với việc thúc đẩy những người trẻ tuổi tham gia làm nông nghiệp, thực hiện chuỗi cung ứng để kết nối hiệu quả giữa nông dân, người kinh doanh, và người tiêu dùng. Tuy nhiên chính phủ của ông Noda mới chỉ thực hiện một vài bước thăm dò cho kế hoạch hành động. Ý đồ thực sự của Kế hoạch là hướng trợ cấp qui mô lớn tới khu vực nông nghiệp để “bồi thường” cho việc mở cửa thị trường, đúng như những gì chính phủ của đảng LDP trước đây làm vào năm 1994 khi ký Hiệp định nông nghiệp ở vòng đàm phán Uruguay. Một khoản tiền lớn, khoảng 6.010 tỷ Yên (75,5 tỉ USD) được rót cho các dự án nông thôn, đa số là các công trình công cộng. Ý nghĩa của kế hoạch Noda là chính phủ sẽ tiếp tục duy trì một khu vực năng suất thấp, kém hiệu quả ngay cả trong môi trường mà tự do hóa thương mại ngày càng tăng, kế hoạch này sẽ cần có nguồn tài chính thích hợp mà Nhật Bản hiện nay khó mà chịu được.

Người dịch: Bảo Sơn, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á.

Nguồn:  http://m.nbr.org/MwamkB

Đăng Website NCNB ngày: 25-7-2012.