Ngày 10/4, nhà ngoại giao hàng đầu Mỹ John Kerry đến Nhật Bản để tham dự Hội nghị Ngoại trưởng Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu (G-7) được tổ chức trong hai ngày 10 - 11/4 tại thành phố Hiroshima. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một ngoại trưởng Mỹ tới thành phố từng bị Washington ném bom nguyên tử thời Chiến tranh Thế giới thứ II này. Sau khi tới Hiroshima, ông Kerry đã tới một căn cứ quân sự của Mỹ ở phía Tây thành phố này. Tại đây, ông sẽ tham dự Hội nghị Ngoại trưởng G-7 và thảo luận về một loạt vấn đề mang tính toàn cầu. Chuyến thăm của ông Kerry cũng được coi là có thể mở đường để ông Barack Obama trở thành tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên có chuyến công du đến Hiroshima vào tháng 5 tới, khi tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7[1].

Ngày 11/4, Ngoại trưởng John Kerry cùng Ngoại trưởng các nước G7 đã đến Công viên Tưởng niệm Hòa bình và Bảo tàng lịch sử tại Hiroshima để tưởng niệm các nạn nhân trong vụ ném bom nguyên tử. Ông Kerry đã trở thành quan chức cấp cao nhất của Mỹ từ trước đến nay có chuyến viếng thăm và đặt hoa tưởng niệm 140.000 người Nhật bỏ mạng vì bom nguyên tử. Chuyến thăm lịch sử của ông Kerry được cho là động thái mang thông điệp hòa bình, hy vọng cho một thế giới không có vũ khí hạt nhân. Ngay trước khi tham dự sự kiện này, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry gọi đó là “một khoảnh khắc mà tôi hy vọng sẽ nhấn mạnh với thế giới về tầm quan trọng của hòa bình, ý nghĩa của sự hợp tác giữa các đồng minh vì một thế giới an toàn hơn. Và cuối cùng, chúng tôi hy vọng có thể cứu nhân loại khỏi mối nguy từ vũ khí hủy diệt hàng loạt”. Ông Kerry đã viết trong sổ lưu niệm tại bảo tàng rằng: “Người dân trên thế giới nên đến thăm và cảm nhận sức mạnh của đài tưởng niệm này. Đó là sự ảm đạm, khắc nghiệt, nhắc nhở chúng ta không chỉ về nghĩa vụ để kết thúc mối đe dọa của vũ khí hạt nhân mà còn thúc giục tất cả chúng ta nỗ lực không để chiến tranh xảy ra”. Ông Kerry viết: “Chiến tranh không phải là giải pháp cuối cùng, cũng không bao giờ là lựa chọn đầu tiên. Đài tưởng niệm này sẽ khiến tất cả chúng ta phải nỗ lực hơn nữa để thay đổi thế giới, tìm sự bình an và xây dựng mà người dân khắp nơi mong muốn”. Cho đến nay, vẫn chưa có một Tổng thống đương nhiệm của Mỹ nào tới thăm Hiroshima. Và cũng phải 65 năm sau khi xảy ra sự kiện đau lòng ở thành phố này, mới có một quan chức cấp cao của Mỹ tham dự lễ tưởng niệm các nạn nhân của bom nguyên tử. Nhiều người Mỹ tin rằng hành động ném bom xuống Hiroshima và Nagasaki là hợp lý và để đẩy nhanh sự kết thúc của chiến tranh thế giới thứ 2. Một quan chức Mỹ giấu tên đi cùng với ông Kerry cho biết, Ngoại trưởng Mỹ không xin lỗi người Nhật nhưng thể hiện nỗi buồn sâu sắc trước vong linh của các nạn nhân. Về phía Tổng thống Mỹ Obama, khi mới trở thành Tổng thống ông Obama từng tuyên bố rằng, ông cảm thấy rất “vinh dự” nếu được tới thăm Hiroshima. Tuy nhiên, cho đến nay, Tổng thống Barack Obama vẫn chưa quyết định có đến thăm khu tưởng niệm các nạn nhân của bom nguyên tử ở Hiroshima hay không, khi ông tham dự Hội nghị các nhà lãnh đạo G7 sắp tới ở Nhật Bản[2].

Ông Kerry đã trả lời trước báo giới tại Hiroshima sau khi một cuộc họp giữa ngoại trưởng các nước G7 đã diễn ra rằng: “Tất cả mọi người đều nên đến Hiroshima một lần” và ông nói: “Tôi hi vọng rằng ngày nào đó, Tổng thống Mỹ sẽ có dịp được đặt chân đến đây” [3].

Theo tin mới đây, Chính phủ Mỹ đã bắt đầu có những bước chuẩn bị cho một chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Barack Obama tới thành phố Hiroshima sau khi nhóm G7 có cuộc họp cấp cao tại Nhật Bản. Ngoại trưởng Kerry cũng nói rằng ông không biết Tổng thống Obama có thể đến thăm thành phố này khi vẫn còn giữ chức hay không và quyết định công du tới Hiroshima “còn phụ thuộc vào thời gian biểu dày đặc đến mức ông phải lên kế hoạch từ trước đó rất lâu”. Nhưng theo lời của một quan chức cấp cao Nhật Bản, phát ngôn này của ông Kerry ám chỉ rằng ông Obama sẽ đến thăm thành phố Hiroshima. Washington hiện đang xem xét những tuyến đường khả thi để đi từ thành phố Shima, nơi hội nghị thượng đỉnh các nước G7 sẽ được tổ chức vào tháng 5 tới tại Hiroshima. Cuộc họp thượng đỉnh G7 tới rất có thể sẽ là chuyến thăm Nhật Bản cuối cùng trước khi ông rời ghế Tổng thống vào tháng 1 năm tới. Ông hi vọng có thể xây dựng hình ảnh của mình bằng cách kêu gọi các nước từ bỏ vũ khí hạt nhân tại Hiroshima [4].

Chuyến công du của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tới Hiroshima, Nhật Bản để tham dự Hội nghị Ngoại trưởng 7 nước công nghiệp phát triển (G7) đã khiến ông trở thành Ngoại trưởng Mỹ đương nhiệm đầu tiên và cũng là quan chức cao cấp nhất của Washington đặt chân tới thành phố từng bị Mỹ ném bom nguyên tử. Thêm một động thái mang ý nghĩa lịch sử khi người đứng đầu ngành ngoại giao Hoa Kỳ ngày 11/4 đã viếng thăm Công viên Tưởng niệm Hòa bình Hiroshima, nơi lưu dấu các nạn nhân của quả bom hạt nhân đầu tiên trên thế giới. Chuyến đi của ông Kerry có thể là tiền trạm cho chuyến viếng thăm khả dĩ diễn ra vào tháng tới của Tổng thống Mỹ Obama. Một chuyến đi mà nếu thành hiện thực sẽ khuấy động sự tranh cãi trong nội bộ nước Mỹ, bởi việc một nguyên thủ Hoa Kỳ đi thăm khu tưởng niệm Hiroshima là điều vô cùng nhạy cảm mà nhiều người Mỹ cũng như các ứng cử viên đang chạy đua vào Nhà Trắng chưa từng bao giờ đặt ra.

Trần Mỹ Hoa, Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1] Kerry arrives in Japan for landmark Hiroshima visit

http://www.japantoday.com/category/politics/view/kerry-arrives-in-japan-for-landmark-hiroshima-visit

[2] Kerry, G7 foreign ministers visit A-bomb memorial in Hiroshima

http://www.japantoday.com/category/politics/view/kerry-plans-no-apology-for-wartime-atomic-bomb-on-hiroshima-visit

[3] Kerry calls trip to Hiroshima site 'gut-wrenching' but mum on Obama visit in May

http://www.japantimes.co.jp/news/2016/04/11/national/politics-diplomacy/kerry-kishida-hold-talks-on-sidelines-of-g-7-foreign-minister-meeting/#.Vw4PhtSLTIV

[4] Sắp hết nhiệm kỳ Tổng thống, ông Obama chuẩn bị thăm Hiroshima lần cuối

http://www.baomoi.com/sap-het-nhiem-ky-tong-thong-ong-obama-chuan-bi-tham-hiroshima-lan-cuoi/c/19106189.epi