7 giờ sáng (theo giờ Nhật Bản) ngày 10/7, cuộc bỏ phiếu chính thức bầu cử Thượng viện bắt đầu diễn ra tại 48.000 địa điểm bỏ phiếu trên toàn Nhật Bản. Thời gian bỏ phiếu kết thúc vào 20 giờ tối cùng ngày.

Trước đó, từ ngày 22/6 đến ngày 9/7, những số liệu của Bộ tổng vụ cho thấy số người đi bầu cử trước khoảng 15.987.698 người, chiếm 15% số người có quyền bầu cử. So với lần bầu cử trước cách đây 3 năm tăng hơn 3.030.000 người tương đương 23,47%, con số cao nhất từ trước đến nay. Toàn bộ trên các tỉnh thành Nhật Bản, tỉ lệ đi bầu đều tăng so với 3 năm trước đây, trong đó tăng nhiều nhất là ở Aomori (63%), tiếp đó là Fukui và Shiga[1].

Trong lần bầu cử này, 73 ghế được bầu thuộc 45 khu vực bỏ phiếu, trong đó 32 khu vực bầu 1 ghế và 13 khu vực bầu trên 1 ghế gồm: Hokkaido (3), Kyoto (2), Fukuoka (3), Hiroshima (2), Hyogo (3), Saitama (3), Ibaraki (2), Osaka (4), Aichi (4), Shizuoka (2), Tokyo (6), Chiba (3), Kanagawa (4).

48 ghế phân bổ theo tỷ lệ đại biểu hay thể thức bầu cho đảng. Trong đó, số ghế bầu lại trong các Đảng chủ yếu như sau: Dân chủ Tự do (12), Dân tiến (19), Công Minh (6), Cộng Sản (3), Hội Duy tân Osaka (2), Xã hội Dân chủ (2), Cuộc sống (1), Vì tấm lòng (0), Tân phục hưng (1), Thực hiện hạnh phúc (0), Tiếng nói giận dữ người dân (0), Không ủng hộ chính đảng (0).

Đây là lần đầu tiên độ tuổi bầu cử được hạ từ 20 xuống 18. Về vấn đề này, chuyên gia bình luận chính trị đài NHK, ông Oota Shinzi đánh giá bầu cử không phải là chuyện một lần mà là vấn đề đối thoại giữa người dân và giới chính trị. Kể cả khi không hiểu chính trị mấy, nhưng nếu các bạn thanh niên trẻ đi bầu cử thì giới cầm quyền tới đây sẽ nhận thức và xây dựng chính sách hướng tới giới trẻ. Việc hạ tuổi bỏ phiếu từ 20 xuống 18 trong lần bầu cử này có ý nghĩa to lớn và là thay đổi lịch sử trong vòng 70 năm qua. Thanh niên Nhật Bản tự tin cầm lá phiếu đi bầu chính là thông điệp đầy ý nghĩa trong lĩnh vực chính trị Nhật Bản hiện nay[2].

Lần bầu cử này có 389 ứng viên, trong đó 293 nam, 96 nữ. Tình hình cụ thể trong các đảng trước bầu cử thể hiện qua bảng sau[3].

Trước ngày bầu cử, đài NHK đã tiến hành điều tra dư luận Nhật Bản về số ghế trong Thượng viện của Liên minh đảng lãnh đạo và các đảng đối lập có nên tăng lên. Kết quả có sự thay đổi một chút tùy vào thời điểm điều tra như sau[4].

Cuộc bầu cử Thượng viện ngày 10/7 kết thúc với số ghế các đảng như sau[5]

Từ kết quả bầu cử trên có thể đưa ra một số nhận xét sau.

Liên minh cầm quyền giữa đảng Dân chủ Tự do và Công minh đã đạt được mục tiêu đề ra là giành được 70 ghế vượt mốc quá bán 61 ghế tại cuộc bầu cử lần này. Nếu tính cả số ghế không bầu lại lần này, Liên minh cầm quyền giành được 146/242 ghế trong Thượng viện.

Phe có tư tưởng sửa đổi Hiến pháp gồm 4 đảng Tự do Dân chủ, Công minh, Hội Duy tân Osaka và Vì tấm lòng Nhật Bản có số ghế không bầu lại lần này là 84 ghế. Kết quả lần này 4 đảng giành 77 ghế nên phe sửa đổi Hiến pháp có 161 ghế.

Số ghế không bầu lại của Đảng Dân chủ Tự do là 65, lần này giành được 56 ghế, tổng cộng là 121 ghế, nên đảng Dân chủ Tự do chưa thể một mình chiếm quá bán trong Thượng viện.

Phan Cao Nhật Anh, Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1] 参院選期日前投票 １５９８万人余 前回比２３％増

http://www3.nhk.or.jp/news/html/20160710/k10010589751000.html?utm_int=news_contents_news-main_002

[2] 参院選　有権者の関心は

http://www.nhk.or.jp/kaisetsu-blog/300/248406.html

[3]NHK 選挙情報

http://www3.nhk.or.jp/senkyo/?utm_int=detail_contents_special_001#!map

[4]参院選　国民視線と安保論議

http://www.nhk.or.jp/kaisetsu-blog/100/248407.html

[5]NHK 選挙情報

http://www3.nhk.or.jp/senkyo/?utm_int=detail_contents_special_001#!map