Nhắc tới Nhật Bản, chúng ta thường nghĩ tới cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp, con người lịch sự, trọng chữ tín, ẩm thực đặc sắc, những mặt hàng điện tử và gia dụng chất lượng cao… Tuy là một trong những quốc gia có chi phí sinh hoạt đắt đỏ nhất thế giới, song chỉ với 108 Yên (khoảng 22.000 đồng, trong đó 8 Yên là tiền thuế), người dân và du khách tới Nhật vẫn có thể lựa chọn được những món đồ xinh xắn, hữu ích tại chuỗi các cửa hàng đồng giá 100 Yên nổi tiếng như Daiso, Cando, Le Plus...

Khi mới đến một đất nước như Nhật Bản, nghĩ tới cửa hàng 100 Yên, người nước ngoài sẽ dễ liên tưởng tới một cửa hàng chuyên bán các sản phẩm bình dân, phục vụ nhu cầu của người thu nhập thấp. Song sau khi tới và mua sắm ở các của hàng này, không chỉ những người có thu nhập thấp mà cả những người có điều kiện kinh tế cũng rất thích thú với các mặt hàng đa dạng, chất lượng mà lại có giá thành phải chăng. Đó là đồ gia dụng, đồ trang trí dễ thương, quà lưu niệm, gốm sứ, dụng cụ bếp núc, văn phòng phẩm, đồ chơi, mỹ phẩm, đồ dùng chăm sóc sức khỏe (như miếng dán chống ngáy, miếng dán bàn chân tẩy tế bào chết…), đồ làm vườn, cà vạt, găng tay, tất chân, áo phông, dụng cụ vệ sinh nhà cửa, xà phòng giặt, nước rửa bát, nước lau sàn…đồ nghề sửa xe, thậm chí cả thực phẩm như đồ khô hay đồ đóng hộp. Nói chung, đó là tất cả những đồ dùng cần thiết cho cuộc sống. Ngoài ra, có những sản phẩm rất ngộ nghĩnh nhưng khá thiết thực như khay để hàm răng giả (kèm theo bàn chải để vệ sinh), đồng hồ luộc trứng (giúp luộc trứng đạt chuẩn theo các mức độ mình muốn như luộc kỹ hay lòng đào), đồ vặn kem đánh răng .. Nếu đồ chơi, đồ làm vườn cũng như văn phòng phẩm thường được đề “Made in China” hay “中国製” (tức làm ở Trung Quốc) thì dụng cụ bếp núc (tiêu biểu như dao nạo rau củ, dụng cụ đánh trứng..), mỹ phẩm (son dưỡng môi, phấn kẻ mắt, Mascara, dưỡng mi..) hay bát đĩa thường được đề “Made in Japan” hay “日本製” (sản xuất ở Nhật). Ngoài ra còn có đồ sản xuất ở Đài Loan, Thái Lan, Hàn Quốc, Malaysia, Philippin, và cả Việt Nam… Tuy nhiên, do Nhật Bản được đánh giá là một trong những thị trường vô cùng khó tính và khắt khe về chuẩn yêu cầu, sản phẩm có thể xuất sang Nhật Bản đòi hỏi phải đáp ứng được các yêu cầu về thiết kế, yêu cầu về nguyên vật liệu và tiêu chuẩn chất lượng của sản phẩm, mới được nhập khẩu và bày bán trên thị trường, nên người tiêu dùng có thể hoàn toàn yên tâm về các sản phẩm được bày bán ở các cửa hàng 100 Yên ở Nhật.

Do có điều kiện địa lý thuận lợi và nền văn hóa có nhiều nét tương đồng, cũng như có những lợi ích chung, gần đây quan hệ Việt Nam-Nhật Bản phát triển sâu rộng và liên tục được củng cố về nhiều mặt. Đánh giá Việt Nam là một trong những nền kinh tế năng động và có nhiều tiềm năng phát triển, Nhật Bản xác định quan hệ hợp tác kinh tế với Việt Nam là trọng tâm trong việc thúc đẩy quan hệ hai nước.​ Trong tâm thức người Việt, sản phẩm của doanh nghiệp Nhật Bản luôn được đánh giá cao về uy tín và chất lượng. Hàng tiêu dùng và thực phẩm Nhật Bản đang ngày càng trở nên quen thuộc với nhiều người tiêu dùng Việt Nam, đặc biệt là ở các đô thị lớn. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, không khó để nhận thấy các siêu thị, cửa hàng bán lẻ và nhà hàng Nhật Bản như AEON, Ministop, Family Mart, Tokyo Deli,… mọc lên ngày càng nhiều. Tại Hà Nội, tuy chưa đông đảo như ở Thành phố Hồ Chí Minh nhưng số lượng siêu thị, cửa hàng và nhà hàng Nhật Bản cũng tăng khá nhanh. Trong đó, cửa hàng đồng giá của Nhật đã xuất hiện và ngày càng được mở rộng.

Daiso là một trong những thương hiệu siêu thị đồng giá 100 Yên rất nổi tiếng ở Nhật Bản, với hơn 2.500 cửa hàng khắp nước Nhật và hơn 500 cửa hàng nhượng quyền thương mại (franchise) ở nhiều nước trên thế giới như Mỹ, Canada, Rumani, Dubai, Nga, Ả rập, Singapore, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam. Năm 2008, Daiso Nhật Bản xuất hiện tại Việt Nam thông qua hình thức nhượng quyền thương mại, công ty Cổ phần đầu tư thương mại Đại Sơn là đối tác chiến lược được Daiso Nhật Bản chọn để chuyển giao toàn bộ công nghệ quản lý, vận hành, cách bài trí, sắp xếp. Hàng hóa bán tại Daiso là kết hợp hài hoà giữa sự tiện dụng và nét thẩm mỹ cao mang đậm phong cách đặc thù sâu sắc, tinh tế của nền văn hoá Nhật với giá cả rất hợp lý mà chỉ ở Daiso mới có. Cửa hàng đầu tiên của thương hiệu này nằm trong khuôn viên siêu thị miễn thuế Fuso tại Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh) [1]. Trong diện tích không lớn nhưng cửa hàng cùng lúc có đến 30.000 – 40.000 mặt hàng, với đủ các sản phẩm đa dụng, được luân phiên thay đổi hằng tuần với một giá đồng nhất 40.000 đồng. Xét về nguồn gốc, hơn 60% sản phẩm bán tại Daiso được sản xuất tại Nhật và phần còn lại được gia công tại Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan,… đều được kiểm soát chặt chẽ từ Daiso Nhật Bản. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, Daiso đã tạo dựng được chuỗi cửa hàng khá hùng hậu. Tại Hà Nội, Daiso đã có các cửa hàng: Daiso 37 Trần Quốc Toản (cửa hàng gia dụng, không phải Daiso 1 giá 40.000 đồng), Daiso AEON Long Biên, Daiso Vincom Nguyễn Chí Thanh, Daiso Vincom Phạm Ngọc Thạch, Daiso Mipec Lotte Tây Sơn, Daiso Royal City Nguyễn Trãi, Daiso Home City Cầu Giấy (lớn nhất, mới khai trương). Chuỗi cửa hàng Daiso đồng giá bước đầu thu hút được khá nhiều khách hàng, từ những người trẻ tuổi vốn hâm mộ văn hóa cũng như phong cách Nhật Bản, tới những phụ nữ trung niên cần tìm các đồ dùng cho cuộc sống gia đình…Bên cạnh đó, khi bước chân vào cửa hàng mang thương hiệu từ Nhật, cảm giác yên tâm và tin tưởng sẽ giúp người tiêu dùng có hứng thú mua sắm hơn.

Ngoài thương hiệu Daiso, Komonoya là chuỗi cửa hàng nhượng quyền của Tập đoàn Watts của Nhật. Komonoya đã có mặt ở Thái Lan, Peru, Malaysia và Việt Nam. Cũng giống như Daiso, hàng hóa của Komonoya cũng đồng giá 40.000 đồng và khá đa dạng, nguồn gốc xuất xứ cũng được đảm bảo uy tín. Cũng giống như Daiso, Komonoya được người tiêu dùng Việt Nam khá chào đón. Ngoài chuỗi 10 cửa hàng ở Thành phố Hồ Chí Minh và 1 cửa hàng ở Đồng Nai, Komonoya đã mở được 5 cửa hàng ở Hà Nội, đó là Komonoya  Royal City,  Komonoya AEON Long Biên, Komonoya Big C Thăng Long, Komonoya Time City, Komonoya Big C Lê Trọng Tấn.

Về tương lai của các cửa hàng đồng giá Nhật Bản tại Việt Nam, theo các chuyên gia kinh tế thì mô hình đồng giá khá hấp dẫn nơi có đông người thu nhập thấp hoặc khi kinh tế khó khăn. Tuy nhiên, mô hình này có lợi nhuận thấp và các nhà quản lý luôn hướng tới việc hưởng lợi từ quy mô bằng việc liên tục mở cửa hàng. Muốn đạt được lợi nhuận từ mô hình này phải đạt số lượng cửa hàng lớn, tức phát triển ở mức hàng trăm cửa hàng. Tuy nhiên, các công ty vẫn mở tại Việt Nam để tạo được chỗ đứng ở một thị trường đông dân, giúp họ có lợi thế trong đàm phán về giá, về nợ và hoa hồng với nhà sản xuất [2]. Như chúng ta dễ nhận thấy, các cửa hàng đồng giá của Daiso hay Komonoya đều mở tại các Trung tâm Thương mại lớn, có chi phí thuê mặt bằng khá cao, một số cửa hàng lại có quy mô khá lớn (như Daiso AEON Long Biên, Daiso Vincom Nguyễn Chí Thanh, Daiso Home City Cầu Giấy ở Hà Nội). Tuy điểm lợi của mô hình này là vận hành đơn giản, chi phí đầu tư cho phần mềm hay hậu cần cửa hàng không lớn, nhân sự không cần nhiều, chỉ cần một vài người quản lý. Song chi phí mặt bằng là vấn đề lớn ở những thành phố đắt đỏ như Thành Phố Hồ Chí Minh hay Hà Nội. Để đạt lợi nhuận và mở rộng quy mô, chắc chắn các nhà đầu tư phải có những chiến lược phù hợp. Người tiêu dùng sẽ có thêm cơ hội hưởng lợi từ các mặt hàng chất lượng tốt và đáng tin cậy. Tuy nhiên, đây cũng là thách thức cho các nhà sản xuất nội địa cũng như bán lẻ của Việt Nam, nhất là trong tương lai, khi những chuỗi bán lẻ khác của Nhật như Takashimaya, 7-Eleven, Tokyo Mart, Akuruhi, chưa kể các doanh nghiệp bán lẻ từ Hàn Quốc, Thái Lan… cũng đang nhắm tới thị trường Việt Nam và đã có những bước đi đầu tiên ở đây.

Nguyễn Ngọc Phương Trang, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1] http://ceoclubvietnam.com/daisomo-hinh-song-khoe-nho-ban-hang-dong-gia-tai-viet-nam/

[2] http://vov.vn/kinh-te/cua-hang-dong-gia-co-de-lam-431173.vov

Tài liệu tham khảo

1)http://vov.vn/kinh-te/cua-hang-dong-gia-co-de-lam-431173.vov

2)http://ceoclubvietnam.com/daisomo-hinh-song-khoe-nho-ban-hang-dong-gia-tai-viet-nam/

3)http://www.baomoi.com/nhung-cua-hang-ban-le-cua-nhat-dang-tan-cong-thi-truong-viet/c/20871774.epi

4)http://www.brandsvietnam.com/10408-Thi-truong-ban-le-Doanh-nghiep-ngoai-lan-san

5) Three 100-Yen Shops to Add to Your Japan Bucket List,

https://livejapan.com/en/article/a0000096/

6) The best ¥100 shops in Tokyo,

https://www.timeout.com/tokyo/shopping/the-best-100-shops-in-tokyo