Theo số liệu Chính phủ Nhật Bản công bố ngày 17/8/2017 cho thấy thặng dư thương mại hàng hóa của Nhật Bản đã đạt đến 418,77 tỉ yên (tương đương 3,8 tỷ USD) trong tháng 7 vừa qua nhờ tăng trưởng vững chắc trong xuất khẩu, nhưng lại bị giảm so với một năm trước trong nhập khẩu năng lượng.

Cũng theo báo cáo sơ bộ của Bộ Tài chính nước này, thặng dư thương mại tháng 7 của Nhật Bản đã sụt giảm 17,0% so với năm trước. Tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật Bản tăng 13,4% lên 6.949,9 tỷ yên, tăng trong tháng thứ tám liên tiếp. Sự gia tăng này chủ yếu phản ánh sự gia tăng trong xuất khẩu linh kiện ôtô và điện thoại di động sang Mỹ và xuất khẩu tàu biển đến Quần đảo Marshall. Tổng kim ngạch nhập khẩu của Nhật Bản cũng tăng 16,3% lên 6.076,1 tỷ yên, tháng tăng thứ bảy liên tiếp, nhờ nhập khẩu khí tự nhiên hoá lỏng và than đá, cũng như máy tính cá nhân của Trung Quốc. Sự tăng trưởng của xuất khẩu và nhập khẩu của Nhật Bản một phần là do bắt nguồn từ sự sụt giảm 9% giá trị của đồng JPY so với đồng USD[1].

Xuất khẩu mạnh mẽ trong lĩnh vực ô tô cỡ lớn và phụ tùng ôtô đã giúp quốc gia này đạt mức tăng khá cao trong xuất khẩu vào tháng 7. Tuy nhiên, một số nhà kinh tế đã dự báo rằng tốc độ tăng trưởng có thể sẽ chậm lại sau những kết quả vững chắc đạt được trong những tháng gần đây.Trong lĩnh vực nhập khẩu năng lượng, khí thiên nhiên hóa lỏng tăng 46,8% so với năm ngoái và than đá tăng 67,7%.

Sự phụ thuộc nặng nề của Nhật vào nhập khẩu năng lượng như dầu thô và khí thiên nhiên hóa lỏng đã khiến cho Nhật Bản khá nhạy cảm với những động thái về giá năng lượng. Sự suy yếu của đồng yên so với đồng đô la cũng được cho là một trong những nguyên nhân nâng cao giá trị hàng nhập khẩu vào Nhật Bản. Đô la trung bình tương đương 112,41 yên trong tháng 7, cao hơn nhiều so với tỷ lệ 103,14 yên một năm trước[2].

Trong thương mại với Mỹ, Nhật Bản đã thặng dư lần đầu tiên trong vòng hai tháng, sau khi xuất khẩu ôtô tăng nhanh. Cụ thể, Nhật Bản đã đạt thặng dư thương mại trị giá 646,99 tỷ yên với Mỹ khi xuất khẩu tăng 11,5% với 1,32 nghìn tỷ yên và nhập khẩu tăng 13,9% với 671,75 tỷ yên. Thặng dư thương mại của Nhật Bản với Mỹ đã trở thành một vấn đề nhạy cảm kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức. Ông cũng đã hướng đến thâm hụt thương mại với các nhà xuất khẩu lớn khác, bao gồm cả Trung Quốc [3]. Trước đó, trong tháng 4 vừa qua, thặng dư thương mại của Nhật Bản trong giao thương với Mỹ đã giảm 4,2% xuống 586,7 tỷ yên (5,27 tỷ USD).

Xuất khẩu sang Mỹ đã tăng 11,5% lên 1.318,7 tỷ yên, dẫn đầu là nhu cầu mạnh mẽ về các loại xe có dung tích lớn hơn 3000cc. Ryohei Kasahara, một nhà kinh tế học thuộc Viện Nghiên cứu Daiwa đã nhấn mạnh rằng xuất khẩu sang Mỹ diễn ra khá mạnh mẽ, đặc biệt là xuất khẩu ô tô mặc dù thực tế là thị trường ô tô Mỹ hoạt động không tốt. Kasahara cũng cho biết thêm, nhìn chung, xuất khẩu được dự báo ​​sẽ tăng lên trong thời gian tới, mặc dù chúng ta cần phải thận trọng về sự biến động của thị trường tiền tệ khi đối mặt với những nguy cơ địa chính trị liên quan đến Triều Tiên.

Với châu Á, thặng dư thương mại của Nhật Bản đã đạt 469,02 tỷ yên. Xuất khẩu tăng 14,8% lên 3,50 nghìn tỷ yên trong khi nhập khẩu tăng 18,1% lên 3,03 nghìn tỷ yên. Đáng chú ý, trong tháng 4 vừa qua, đất nước “Mặt trời mọc” lại chịu thâm hụt thương mại tới 243,04 tỷ yên với Trung Quốc. Mặc dù kim ngạch xuất khẩu từ Nhật Bản sang thị trường đông dân nhất thế giới này tăng 14,8% lên 1.190 tỷ yên hồi tháng 4/2017, song kim ngạch nhập khẩu cũng tăng 7,5% lên 1.430 tỷ yên.

Bên cạnh đó, các chuyến hàng đến Liên minh Châu Âu cũng tăng 8,3% lên 721,07 tỷ yên và nhập khẩu tăng 3,1% lên 688,18 tỷ yên, làm cho thặng dư thương mại của Nhật Bản với khối này lên tới 32,89 tỷ yên. Trước đó, trong tháng 4/2017, giá trị xuất khẩu từ Nhật Bản sang Liên minh châu Âu tăng 2,2% lên 717,83 tỷ yên, trong khi nhập khẩu từ khối này tăng 5,4% lên 656,76 tỷ yên[4].

Như vậy có thể thấy, thặng dư thương mại của Nhật Bản có sự tăng trưởng trong những tháng đầu năm 2017. Tuy nhiên, liệu sự tăng trưởng này có tiếp tục được duy trì và đẩy mạnh trong thời gian tới hay không vẫn là một câu hỏi mở và cần được kiểm chứng qua thực tế thời gian tới.

Hà Hậu, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1] Japan logs trade surplus, but well down from year ago

http://the-japan-news.com/news/article/0003886600

Nhật Bản đạt thặng dư thương mại hơn 4 tỷ USD trong tháng 4/2017

http://www.baomoi.com/nhat-ban-dat-thang-du-thuong-mai-hon-4-ty-usd-trong-thang-4-2017/c/22341258.epi

Japan logs goods trade surplus of 3.8 billion USD in July as exports rebound

http://www.globaltimes.cn/content/1061776.shtml

[2] Japan logs July trade surplus of ¥418.8 billion

https://www.japantimes.co.jp/news/2017/08/17/business/economy-business/japan-logs-july-trade-surplus-%C2%A5418-8-billion/#.WZah3Tyg8rg

[3] Japan logs goods trade surplus of 418.8 billion yen in July

https://asia.nikkei.com/Politics-Economy/Economy/Japan-logs-goods-trade-surplus-of-418.8bn-yen-in-July

[4] Nhật Bản đạt thặng dư thương mại hơn 4 tỷ USD trong tháng 4/2017

http://www.baomoi.com/nhat-ban-dat-thang-du-thuong-mai-hon-4-ty-usd-trong-thang-4-2017/c/22341258.epi