Cuộc bầu cử Hạ viện lần thứ 48 đã kết thúc, liên minh đảng cầm quyền Dân chủ Tự do và Công minh đã chiến thắng áp đảo khi giành được 313 ghế trên tổng số 465 ghế và tiếp tục giữ vững quyền lực.

Như vậy, Đảng Hi vọng mất 7 ghế xuống còn 50 ghế, đứng thứ 2 trong các đảng đối lập. Liên minh cầm quyền có được số ghế vượt qua tỉ lệ 2/3 (tương đương 310 ghế) là số ghế cần thiết để có thể nghị luận về vấn đề sửa đổi Hiến pháp. Nếu tính cả 4 đảng có tư tưởng sửa đổi Hiến pháp là liên minh cầm quyền và đảng Hi vọng và Cách tân, số ghế lên đến tỉ lệ ¾ trong Hạ viện.

Trước bầu cử, các đảng Nhật Bản có sự sáp nhập và phân tách tạo nên sự cạnh tranh của 3 nhóm đảng: 1-Liên minh đảng cầm quyền Dân chủ Tự do và Công minh; 2-Đảng Hi vọng và Cách tân; 3-Đảng Dân chủ Lập hiến, Cộng sản và Dân chủ Xã hội.

Hình 2: Sơ đồ các đảng tranh cử[1]

Nguồn:  衆院選公示：22日投開票、政権継続問う戦いに

http://www.nippon.com/ja/behind/l00196/

Việc tái thành lập các đảng đối lập như hình thành đảng Hi vọng, đảng Dân chủ Lập hiến, sự phân tách và liên kết của đảng Dân tiến làm các ứng viên của các đảng này tại khu vực bầu trực tiếp không rõ ràng khiến các phiếu chống lại đảng Dân chủ Tự do bị phân tán. Điều này có lợi cho đảng Dân chủ Tự do cầm quyền.

Điều đáng chú ý trong kết quả bầu cử là đảng Dân chủ Lập hiến giành được số ghế gấp ba lần so với trước khi bầu cử, trở thành đảng đối lập lớn nhất ở Nhật Bản hiện nay. Thực tế, Đảng Dân chủ Lập hiến tiền thân là một phái theo đường lối cánh tả-tự do của đảng Dân tiến mà không thể sáp nhập với đảng Hi vọng. Trước bầu cử, Đảng Dân tiến không đề cử bất cứ ứng cử viên nào tham gia tranh cử, thay vào đó sẽ cho phép thành viên đảng ứng cử với danh nghĩa đại diện cho đảng Hi vọng mới thành lập. Nhưng bà Yuriko Koike không có ý định cho phép tất cả thành viên đảng Dân tiến giành hết suất tranh cử của đảng Hi vọng. Bà nói các ứng cử viên tiềm năng phải ủng hộ chính sách của đảng Hi vọng và việc lựa chọn ứng viên sẽ được tiến hành cẩn thận. Một số thành viên Đảng Dân tiến phản đối quyết định này, khi bà Koike nói sẽ chỉ chấp nhận các thành viên Đảng Dân tiến có cùng quan điểm với bà trong các vấn đề quan trọng như an ninh quốc gia và Hiến pháp. Các quan điểm của bà khác với quan điểm của Đảng Dân tiến. Trong bối cảnh như vậy, ông Edano Yukio, phó chủ tịch đảng Dân tiến đã thành lập đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản gồm những người ủng hộ các nguyên tắc của Đảng Dân tiến. Bởi vậy, đảng Dân chủ Lập hiến có tầm ảnh hưởng trong tầng lớp phản đối chính quyền Abe và có sự nhảy vọt trở thành đảng đối lập lớn nhất ở Nhật Bản.

Chiến thắng của liên minh cầm quyền đã được dự báo, song trước bầu cử người ta vẫn nghĩ tới kịch bản có sự cạnh tranh quyết liệt hơn nữa giữa liên minh cầm quyền và đảng Hi vọng đối lập. Nhưng thực tế đã không như vậy. Đảng Hi vọng để lại ấn tượng mong manh với nền tảng tổ chức không có, chỉ phụ thuộc vào danh tiếng của bà Yuri Koike. Đảng Hi vọng có thời điểm từng mong muốn tranh giành quyền lực. Nhưng bà Koike chủ tịch đảng từng có phát ngôn không chấp nhận sáp nhập với đảng Dân tiến nên có sự giảm tốc, sau đó không xốc lại sức mạnh để cạnh tranh[2].

Trước thềm bầu cử, NHK điều tra dư luận xã hội cho thấy tỉ lệ ủng hộ Nội các thủ tướng Abe giảm và thấp hơn tỉ lệ không ủng hộ, nhưng liên minh cầm quyền vẫn giành thắng lợi nên có thể thấy Thủ tướng Abe giành được sự tin tưởng của người dân một phần là vì phe đối lập chưa đủ sức để thành đối trọng.

Hình 3: Tỉ lệ ủng hộ Nội các Thủ tướng Shinzo Abe[3]

Tờ Yomiuri nhận định rằng năng lực đảm nhiệm chính quyền của đảng cầm quyền đã được ủng hộ, song cũng cần thấy một phần là do sai lầm của các đảng đối lập. Nếu chính quyền ông Abe tự mãn, không ngạc nhiên khi sự ủng hộ người dân sẽ suy giảm. Thủ tướng cần khiêm tốn, khôn khéo vận hành chính quyền, thúc đẩy các vấn đề chính sách đáp ứng kỳ vọng của người dân. Điều cơ bản của chính quyền Thủ tướng Abe là hồi phục kinh tế. Đẩy mạnh Abenomics, không phải là tiếp tục triển khai các chính sách đã có mà tăng cường đa dạng hóa chiến lược tăng trưởng[4].

Phan Cao Nhật Anh, Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1]衆院選公示：22日投開票、政権継続問う戦いに

http://www.nippon.com/ja/behind/l00196/

[2]衆院選自民大勝　信任踏まえて政策課題進めよ

http://www.yomiuri.co.jp/editorial/20171023-OYT1T50100.html

[3]内閣支持率（NHK世論調査）

https://www.nhk.or.jp/senkyo/shijiritsu/

[4]衆院選自民大勝　信任踏まえて政策課題進めよ

http://www.yomiuri.co.jp/editorial/20171023-OYT1T50100.html