Ổn định chính trị

Với chiến thắng trong cuộc bầu cử Hạ viện, ngày 1/11, ông Shinzo Abe được quốc hội bầu lại làm thủ tướng thứ 98 của Nhật Bản. Sau đó, Thủ tướng Shinzo Abe đã tái bổ nhiệm toàn bộ nội các và đây là nội các thứ 4 của ông Abe. Như vậy, tổng cộng ông Abe đã 4 lần được bầu làm thủ tướng. Trong quá khứ, người được bầu từ 4 lần trở lên làm thủ tướng chỉ có ông Ito Hirofumi thời Minh trị và ông Yoshida Shigeru giai đoạn sau chiến tranh.

Liên quan đến sự kiện này, ngày 1/11, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã gửi thư chúc mừng Thủ tướng Shinzo Abe. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng gửi điện chúc mừng ông Tadamori Oshima được bầu lại làm Chủ tịch Hạ viện. Đồng thời, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh gửi điện chúc mừng ông Taro Kono được tái bổ nhiệm làm Ngoại trưởng Nhật Bản.

Về cơ cấu các đảng Nhật Bản hiện nay, do sự phân tách và sáp nhập của đảng Dân tiến, Hạ viện Nhật Bản phân thành 7 đảng phái, trong đó đảng đối lập lớn nhất là Dân chủ Lập hiến chỉ chiếm 55 ghế. Tình hình 1 đảng Dân chủ Tự do mạnh vẫn thể hiện rõ dễ dẫn đến sự tự mãn và lơi lỏng song có vẻ Thủ tướng Abe nhận thức được điều này khi nhiều lần nói đến từ khiêm tốn, nỗ lực lãnh đạo chính quyền một cách chắc chắn.

Tờ Yomiuri nhận định về các đảng đối lập ở Nhật Bản hiện nay rằng vẫn còn nhiều bất ổn như việc Đảng Hi vọng liệu có thể duy trì được lập trường bảo thủ. Đảng Dân tiến, sau khi chủ tịch Maehara từ chức, ông Ootsuka đã được bầu thay thế nhưng đường lối của đảng chưa xác định cụ thể. Việc các đảng giải tán, sáp nhập một cách đơn giản làm mất lòng tin của người dân. Các đảng cần giữ vững lập trường tham gia nghị luận trong quốc hội. Đảng đối lập phải tranh luận mang tính xây dựng hơn là tiếp tục có những chất vấn vô bổ về truy cứu những bê bối liên quan đến học viện Moritomo và Kakei[1].

Tiêp tục thực thi các chính sách hiện hành

Việc tái bộ nhiệm nội các mới được cải tổ trong tháng 8 vừa qua, và các lãnh đạo quan trọng của đảng Dân chủ Tự do đều lưu nhiệm cho thấy thủ tướng chú trọng việc tiếp tục các chính sách hiện hành. Trong ngoại giao của Nhật Bản, trước mắt là vấn đề Triều Tiên. Định hướng của Thủ tướng Abe là sẽ tăng cường hơn nữa hợp tác quốc tế để giải quyết vấn đề chương trình hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên cũng như việc nước này bắt cóc công dân nước ngoài. Nhật Bản tiếp tục hợp tác với cộng đồng quốc tế để có lập trường cứng rắn đối với Triều Tiên và buộc nước này phải thay đổi chính sách.

Nội các chính phủ Nhật Bản đã thông qua biện pháp tăng cường trừng phạt của riêng nước này đối với Triều Tiên. Lệnh trừng phạt bổ sung này bao gồm những ngân hàng của Triều Tiên có trụ sở đặt tại Trung Quốc, Nga, Libya và Các tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất cùng với những đại diện của những chi nhánh này. Như vậy, tổng số có 84 tổ chức và 108 cá nhân của Triều Tiên sẽ nằm trong danh sách bị phong tỏa tài sản.

Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản, ông Suga Yoshihide phát biểu với các phóng viên rằng Triều Tiên tiếp tục có những phát biểu và hành động khiêu khích. Ngoài ra, chưa có tiến triển trong vấn đề các công dân Nhật Bản bị bắt cóc. Chính phủ Nhật Bản đã quyết định mở rộng lệnh trừng phạt với mục đích hợp tác với Mỹ để tăng cường tối đa sức ép đối với Bắc Triều Tiên. Mỹ đã công bố lệnh trừng phạt mới nhất của nước này vào tháng 9 năm nay[2].

Trong nước, Thủ tướng Abe nhấn mạnh với việc có được tín nhiệm của người dân, sẽ triển khai chính sách kinh tế mạnh mẽ hơn nữa. Chính sách Abenomics gồm ba mũi tên chủ trương sử dụng cùng lúc ngân sách nhà nước để bơm thêm tiền vào guồng máy kinh tế quốc gia, huy động Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) mở van tín dụng. Đồng thời cải tổ cơ cấu giúp Nhật Bản tăng khả năng cạnh tranh, giải quyết nợ công gần 250% GDP. Tuy không hoàn hảo nhưng chính sách này cũng đạt được một số kết quả cụ thể trong những năm qua[3]. Việc ổn định chính trị sẽ giúp Thủ tướng Abe tiếp tục triển khai và nâng cấp chính sách Abenomics hiện hành.

Một chính sách đáng chú ý của Thủ tướng Shinzo Abe trong những năm qua là tạo môi trường xã hội khuyến khích phụ nữ đi làm, tham gia và đóng góp vào các hoạt động kinh tế của đất nước. Theo báo cáo về bất bình đẳng giới của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Nhật Bản xếp thứ 114 trong số 144 nước được khảo sát. Đây là xếp hạng thấp nhất Nhật Bản nhận được từ trước đến nay và Nhật Bản cũng là nước xếp hạng thấp nhất trong nhóm các nước công nghiệp G7. Thủ tướng Abe dự định sẽ bổ sung ngân sách cho năm 2017 nhằm tăng quy mô của các cơ sở giữ trẻ để giảm bớt số trẻ phải chờ nhà trẻ, thúc đẩy miễn phí giáo dục, giảm áp lực cho phụ nữ[4].

Nhưng cũng phải nhận thấy Thủ tướng Shinzo Abe đang phải đối mặt với nhiều thách thức khi tỉ lệ ủng hộ ông có xu hướng giảm. Cuộc thăm dò dư luận xã hội của báo Asahi cho thấy 47% cử tri không muốn ông Abe tiếp tục làm thủ tướng. Theo điều tra của Kyodo News, 51% cử tri không tin tưởng ông Abe. Những bê bối của học viện Moritomo và Kake liên quan đến bản thân thủ tướng Abe, vấn đề suy giảm kinh tế,… vẫn còn đó khiến người dân có thể chán chính quyền hiện nay. Người dân muốn một chính quyền ổn định để phát triển kinh tế nhưng họ cũng muốn thực hiện cải cách chính trị[5].

Phan Cao Nhật Anh, Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản, Viện nghiên cứu Đông Bắc Á

[1]第４次安倍内閣　少子化対策の実効性が肝心だ

http://www.yomiuri.co.jp/editorial/20171101-OYT1T50099.html

[2]政府 北朝鮮への独自制裁 ９団体・26人を資産凍結対象に追加

http://www3.nhk.or.jp/news/html/20171107/k10011214021000.html?utm_int=word_contents_list-items_031&word_result=%E5%8C%97%E6%9C%9D%E9%AE%AE%E6%83%85%E5%8B%A2

[3]“Chìa khóa vàng” giúp thủ tướng Nhật Bản củng cố quyền lực

Thông tấn xã Việt Nam, tin tham khảo thế giới 02/11/2017, tr.10

[4]第４次安倍内閣発足 全閣僚を再任

http://www3.nhk.or.jp/news/html/20171101/k10011207461000.html?utm_int=news-politics_contents_list-items_007

[5]Con đường gập ghềnh chờ đợi thủ tướng Nhật Bản

Thông tấn xã Việt Nam, Tin tham khảo thế giới 27/10/2017, tr.15