Giá bán buôn tại Nhật Bản đã tăng 5,8% so với một năm trước đó, do giá năng lượng và thực phẩm tăng cao, bất chấp chi phí nhập khẩu giảm lần đầu tiên sau hơn hai năm, do đồng yên mất giá. BoJ cho biết, chỉ số giá hàng hóa doanh nghiệp, đo lường giá hàng hóa giao dịch giữa các công ty, tiếp tục tăng tháng thứ 26 liên tiếp, nhưng lần đầu tiên tăng trong phạm vi nhỏ nhất, kể từ tháng 8/2021. Điều này củng cố khả năng giá tiêu dùng, phản ánh giá sản xuất với một độ trễ nhất định, vẫn sẽ tăng. Sự mất giá của đồng yên đã giúp giá hàng hóa nhập khẩu giảm 2,9%. Đây là lần điều tiên giá hàng hóa nhập khẩu của Nhật Bản giảm, kể từ tháng 2/2021, trong khi giá xuất khẩu tăng 1,8%. Trong số những mặc hàng tăng giá chính, tiền điện, khí đốt tại các đô thị và nước tăng cao nhất, nhiều hơn 25,8% so với một năm trước, trong khi giá sắt, thép tăng 10,9%. Giá thực phẩm tăng 7%. Tuy nhiên, giá than đá và xăng dầu đã giảm 6,6% sau khi tăng mạnh trong năm ngoái, khiến chỉ số giá tiêu dùng chung leo lên ngưỡng cao mới trong những tháng gần đây. Giá gỗ và các sản phẩm làm từ gỗ giảm 17,9%. (1)

2. Tăng trưởng tiền lương danh nghĩa của Nhật Bản tăng nhẹ

Thu nhập tiền mặt trung bình ở Nhật Bản đã tăng 0,8% so với cùng kỳ vào tháng 3 năm 2023. Đây là tháng tăng lương danh nghĩa thứ 15 liên tiếp trong bối cảnh hầu hết các ngành đều tăng bao gồm vận tải & dịch vụ bưu chính (6,3%), cho thuê bất động sản và hàng hóa (5,5%), điện; khí đốt và nước (3%), dịch vụ liên quan đến đời sống & cá nhân & dịch vụ giải trí (3,6%), bất động sản (3,4%), dịch vụ (2,9%), dịch vụ lưu trú và ăn uống (2,4%). Trong khi đó, tiền lương thực tế đã điều chỉnh theo lạm phát đã giảm 2,9% so với cùng kỳ trong tháng 3. Tiền lương làm thêm giờ (thước đo hoạt động kinh doanh ) đã tăng 1,1% so với cùng kỳ trong tháng 3 sau khi đã điều chỉnh giảm mức tăng 1,2% trước đó.(2)

3. Chi tiêu cá nhân của Nhật Bản giảm bất ngờ:

Chi tiêu hộ gia đình ở Nhật Bản theo giá trị thực tế đã giảm 1,9% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 3 năm 2023. Đây cũng là tháng giảm thứ hai liên tiếp do chi tiêu giảm cho nhà ở (-5,5% so với 2,2% trong tháng 2), đồ nội thất và đồ dùng gia đình (-4,2% so với -1,4%), giáo dục  (-16,7% so với -15,9%). Trong khi đó, chi tiêu cho chăm sóc y tế tăng chậm (4,7% so với 1,1%), phí nhiên liệu, ánh sáng & nước (6,7% so với 13,2%), giao thông và liên lạc (3,0% so với 4,0%), quần áo và giày dép (1,5% so với 10,4%), văn hóa & giải trí (10,4% so với 10,8%).(3)

4. Giá sản xuất của Nhật Bản tăng ít nhất trong 20 tháng:

Giá sản xuất tại Nhật Bản đã tăng 5,8% so với cùng kỳ vào tháng 4 năm 2023, chậm hơn so với mức tăng 7,4% một tháng trước đó. Đây là mức lạm phát thấp nhất của nhà sản xuất kể từ tháng 8 năm 2021, đánh dấu tháng thứ tư liên tiếp giá sản xuất giảm trong bối cảnh tác động của chi phí nguyên liệu thô tăng đột biến trong quá khứ đang giảm dần. Giá giảm đối với gỗ (-17,9% so với -14,7% trong tháng 3), xăng dầu (-6,6% so với -3,3%). Trong khi đó, lạm phát chậm lại đối với hóa chất (1,9% so với 3,7%), thực phẩm (7,0% so với 7,6%), kim loại màu (-2,7% so với 2,0%) và thiết bị vận tải (3,8% so với 4,5%), sắt thép (10,9% so với 17,4%) và nhựa (7,2% so với 8,0%). Ngược lại, giá tăng nhanh đối với thiết bị máy móc (5,1% so với 3,9%) và máy móc sản xuất (2,4% so với 1,8%). (4)

5. Tăng trưởng tiền lương danh nghĩa của Nhật Bản đã tăng chậm lại:

Thu nhập tiền mặt trung bình ở Nhật Bản đã tăng 0,8% so với cùng kỳ vào tháng 1 năm 2023, đã tăng chậm lại đáng kể so với mức tăng 4,1% vào tháng 12 năm 2022 tuy nhiên, đây vẫn là tháng tăng thứ mười ba liên tiếp. Tiền lương tăng chủ yếu ở các ngành sau: vận tải & bưu chính (2,9%), dịch vụ liên quan đến đời sống & cá nhân & dịch vụ giải trí (2,9%), tài chính & bảo hiểm (3,6 %), và dịch vụ tổng hợp (3,7%). Mặt khác, tiền lương giảm ở các ngành cho thuê bất động sản và hàng hóa (-4,2%), dịch vụ lưu trú & ăn uống (-1,6%), khai khoáng và khai thác sỏi đá (-1,5%), nghiên cứu khoa học & dịch vụ chuyên môn và kỹ thuật (-0,7%), xây dựng (-0,1%). Trong khi đó, tiền lương thực tế đã điều chỉnh theo lạm phát đã giảm 4,1% trong tháng 1 so với một năm trước.(5)

6. PMI tổng hợp của Nhật Bản được điều chỉnh tăng:

Chỉ số PMI tổng hợp của Ngân hàng Au Jibun Nhật Bản đã được điều chỉnh tăng lên mức 52,9 điểm vào tháng 4 năm 2023 so với ước tính sơ bộ là 52,5 điểm. Chỉ số PMI không thay đổi so với mức cao nhất trong 9 tháng và đánh dấu chu kỳ mở rộng thứ 5 liên tiếp về sản lượng của khu vực tư nhân. Tăng trưởng khu vực dịch vụ mạnh hơn được bù đắp bằng sự sụt giảm mạnh trong sản lượng sản xuất. Đơn đặt hàng mới tăng tháng thứ ba liên tiếp và với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 11 năm 2021. Trong khi đó, số lượng việc làm ròng được tạo ra trên diện rộng với các nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ ghi nhận số lượng việc làm tăng nhanh hơn so với tháng 3. Về giá, lạm phát chi phí đầu vào chậm lại khi giá mua  trong lĩnh vực sản xuất giảm xuống mức thấp nhất trong 20 tháng. Tuy nhiên, cả nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ đều báo hiệu chi phí đầu ra tăng, với tỷ lệ lạm phát chung đạt mức cao nhất kể từ khi chuỗi bắt đầu vào tháng 9 năm 2007. Cuối cùng, tâm lý được củng cố trong bối cảnh hy vọng về sự phục hồi mạnh mẽ hơn sau tác động suy yếu của đại dịch ở cả thị trường trong nước và toàn cầu.(6)

7 . Hợp tác kinh tế Hàn-Nhật hứa hẹn khởi đầu mới

Chuyến thăm Hàn Quốc của Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida trong hai ngày 7-8/5 đánh dấu việc hai nước chính thức bình thường hóa quan hệ song phương và cũng là để thực hiện thỏa thuận đã thông qua tại hội nghị ở Tokyo hồi tháng Ba. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một nhà lãnh đạo Nhật Bản đến Hàn Quốc sau 12 năm. Hợp tác kinh tế, thương mại được xem là một trong các trọng tâm trong chương trình nghị sự. Trong bối cảnh cạnh tranh thương mại Mỹ-Trung, xung đột Nga-Ukraine gây tác động tiêu cực đến chuỗi cung ứng toàn cầu, lãnh đạo hai nước đã nhất trí rằng Hàn Quốc và Nhật Bản cần tăng cường hợp tác trong lĩnh vực chuỗi cung ứng chất bán dẫn để các nhà sản xuất chất bán dẫn của Hàn Quốc và các công ty vật liệu và thiết bị hàng đầu của Nhật Bản có thể cùng nhau xây dựng chuỗi cung ứng chất bán dẫn vững chắc, ổn định.

Hai bên thảo luận việc thúc đẩy hợp tác nghiên cứu chung và nghiên cứu phát triển (R&D) trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ tiên tiến như không gian, lượng tử, AI, sinh học kỹ thuật số và vật liệu tương lai. Hai bên cũng xác nhận rằng các thủ tục khôi phục quyền ưu tiên thương mại hay còn gọi là “Danh sách trắng” của hai nước đều đang được tiến hành. (7)

8. Việt Nam - Nhật Bản đẩy mạnh quảng bá du lịch, gia tăng lượng khách trao đổi

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nguyễn Văn Hùng cho biết, sau khi đại dịch COVID-19 được khống chế, Việt Nam và Nhật Bản đã bắt tay ngay vào đẩy mạnh quảng bá du lịch, gia tăng lượng khách trao đổi. Trong 4 tháng đầu năm, lượng khách Nhật Bản đến Việt Nam đạt khoảng 160.000 lượt; lượng khách Việt Nam đến Nhật Bản đạt khoảng 170.000 lượt. Điều này cho thấy, hợp tác trao đổi lượng khách giữa hai bên có sự tương đồng. Nhiều khách du lịch Việt Nam rất muốn đến Nhật Bản. Theo Tổng cục Du lịch (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), tới đây Chính phủ sẽ ban hành Nghị quyết về đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch. Cụ thể tại phiên họp thứ 23 này, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành Nghị quyết có nội dung tạo thuận lợi về chính sách thị thực và xuất nhập cảnh; trong đó có: nâng thời hạn thị thực điện tử từ không quá 30 ngày lên không quá 3 tháng, có giá trị một lần hoặc nhiều lần; cấp thị thực điện tử cho công dân của tất cả các nước và vùng lãnh thổ; nâng cấp thời hạn chứng nhận tạm trú tại cửa khẩu cho người nhập cảnh theo diện đơn phương miễn thị thực từ 15 ngày lên 45 ngày. (8)

Trần Ngọc Nhật,

Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản

Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

Tài liệu tham khảo và trích dẫn

1. Giá hàng hóa bán buôn của Nhật Bản tiếp tục tăng trong tháng 4/2023

https://bnews.vn/gia-hang-hoa-ban-buon-cua-nhat-ban-tiep-tuc-tang-trong-thang-4-2023/291274.html

2. Japan Nominal Wage Growth Unchanged in March

https://tradingeconomics.com/japan/wage-growth

3. Japan Personal Spending Unexpectedly Drops

https://tradingeconomics.com/japan/household-spending

4. Japan Producer Prices Rise the Least in 20 Months

https://tradingeconomics.com/japan/producer-prices-change

5. Japan Nominal Wage Growth Slows Sharply

https://tradingeconomics.com/japan/wage-growth

6. Japan Composite PMI Revised Upward

https://tradingeconomics.com/japan/composite-pmi

7. Hợp tác kinh tế Hàn-Nhật hứa hẹn khởi đầu mới

https://bnews.vn/hop-tac-kinh-te-han-nhat-hua-hen-khoi-dau-moi/291225.html

8. Việt Nam - Nhật Bản đẩy mạnh quảng bá du lịch, gia tăng lượng khách trao đổi

https://bnews.vn/viet-nam-nhat-ban-day-manh-quang-ba-du-lich-gia-tang-luong-khach-trao-doi/290732.html