1. Tăng cường áp dụng thanh toán điện tử:

Khi nói đến mua sắm trực tuyến, người mua sắm Nhật Bản thích thanh toán bằng thẻ chủ yếu thông qua thẻ tín dụng vì tính dễ dàng thuận tiện mà các nền tảng thương mại điện tử khác nhau cung cấp cho thanh toán bằng thẻ, chẳng hạn như giải pháp thanh toán dễ dàng, giảm giá, phiếu quà tặng cũng như các phần thưởng và lợi ích bổ sung. Visa, Mastercard và JCB là những loại thẻ được chấp nhận và sử dụng rộng rãi nhất trong mua sắm trực tuyến tại Nhật Bản. Những loại giải pháp thanh toán dễ sử dụng này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy Thị trường thương mại điện tử. Hơn nữa, nhiều công ty thương mại điện tử cung cấp thêm tùy chọn lưu tính năng thẻ, giúp tiết kiệm thời gian cho các giao dịch trực tuyến tiếp theo trong tương lai. Tuy nhiên, các giải pháp thanh toán kỹ thuật số đang phát triển với tốc độ nhanh hơn trong khu vực với nhiều người tiêu dùng trên thị trường thương mại điện tử tung ra các ví như Rakuten Pay. Thanh toán bằng thẻ sẽ vẫn là lựa chọn ưu tiên cho thương mại điện tử trong những năm tới.

Ngoài ra, nhằm hướng tới một xã hội không dùng tiền mặt, chính phủ Nhật Bản dự kiến sẽ cho phép các doanh nghiệp trả lương vào các tài khoản thanh toán không dùng tiền mặt. Các kế hoạch đã nhận được sự đồng thuận rộng rãi tại cuộc họp của Hội đồng Chính sách Lao động của Bộ Lao động đi kèm với các điều kiện như đặt giới hạn 1 triệu yên trên số dư của các tài khoản đó. Luật tiêu chuẩn lao động của Nhật Bản quy định người sử dụng lao động phải trả toàn bộ tiền lương bằng tiền mặt. Nhưng các doanh nghiệp được phép trả lương vào tài khoản tại ngân hàng và các tổ chức tài chính khác.

Biểu đồ 1: Các phương thức thanh toán điện tử ở Nhật Bản năm 2022 (đv:%)

Nguồn: Japan E-commerce Market - Growth, Trends, COVID-19 Impact, and Forecasts (2022 - 2027)

Những lợi ích tiềm năng của việc trả lương kỹ thuật số là đáng kể. Nó làm giảm các khoản phí hành chính liên quan đến các khoản thanh toán theo bảng lương và giúp người lao động nước ngoài là những người thường gặp khó khăn trong việc mở tài khoản ngân hàng. Các doanh nghiệp cũng có thể gián tiếp cung cấp các phúc lợi khác cho nhân viên của mình như hoàn tiền và thưởng điểm khi sử dụng thanh toán bằng mã QR và thanh toán bằng tiền điện tử.(1)

2. Các nhà bán lẻ tập trung vào việc thiết lập và mở rộng các dịch vụ kỹ thuật số:

Đại dịch COVID-19 đã khiến nhân viên làm việc tại nhà gia tăng trong khi nhiều nhà bán lẻ phải đóng cửa hoặc rút ngắn giờ mở cửa. Các công ty bắt đầu ngày càng tập trung vào việc giới thiệu sản phẩm hoặc dịch vụ của họ thông qua trang web hoặc thông qua phát trực tiếp, đồng thời cũng có sự chuyển đổi từ các sự kiện thực tế sang các sự kiện kỹ thuật số. Với sự mở rộng nhanh chóng của các công nghệ kỹ thuật số sau đại dịch COVID-19 và sự tiện lợi mà những công nghệ này mang lại cho nhiều người tiêu dùng, việc phát trực tiếp và các hình thức giao

tiếp trực tuyến khác dự kiến sẽ nở rộ trong giai đoạn dự báo.

Trong môi trường này, chìa khóa để tồn tại đối với các doanh nghiệp trong thế giới hậu COVID-19 có thể sẽ là mở rộng hoạt động bán hàng thông qua thương mại điện tử hoặc sử dụng các kênh kỹ thuật số để quảng bá sản phẩm đến người tiêu dùng một cách hiệu quả. Ngoài ra, do nhận thức về vệ sinh được nâng cao sau đại dịch COVID-19, có thể vẫn còn những lo ngại về việc khách hàng quay lại thử các sản phẩm như quần áo và đồ trang điểm trong cửa hàng. Ngay cả khi các hạn chế dần được nới lỏng, sự hội tụ của các từ trực tuyến và ngoại tuyến sẽ tiếp tục được ưu tiên, bao gồm cả việc mở rộng các phòng thay đồ ảo và khả năng thử trang điểm bằng cách sử dụng thực tế tăng cường chẳng hạn. Thay vì cho phép người tiêu dùng dùng thử sản phẩm tại cửa hàng, một số nhà bán lẻ thậm chí có thể hướng dẫn khách hàng sử dụng các dịch vụ có sẵn trên nền tảng thương mại điện tử của họ hoặc trên màn hình kỹ thuật số tại cửa hàng. Trong bối cảnh này, điều quan trọng đối với các công ty là mở rộng các chương trình khách hàng thân thiết, đồng thời thu thập và quản lý tập trung thông tin khách hàng bất kể vị trí liên hệ để cung cấp trải nghiệm mua hàng liền mạch và thúc đẩy lòng trung thành với thương hiệu theo cả hai hướng.(2)

3. Mua sắm đa kênh:

Mô hình bán hàng đa kênh với nhiều tiện ích cho khách hàng đang trở thành xu hướng của ngành bán lẻ Nhật Bản. Đó là thay đổi lớn và cần thiết của các doanh nghiệp để thu hút người tiêu dùng, phù hợp với xu thế phát triển của kinh tế, đời sống, xã hội. Tại Nhật Bản, người tiêu dùng thích dùng thử sản phẩm tại cửa hàng trước khi mua trực tuyến và ngược lại. Xu hướng này đã dẫn đến sự phát triển của trải nghiệm mua sắm hài hòa kết hợp các kênh trực tuyến và ngoại tuyến. Một số công ty thương mại điện tử hiện đang tạo ra các cửa hàng thực tế để tăng cường sự hiện diện trực tuyến của họ và cung cấp cho khách hàng trải nghiệm mua sắm hoàn thiện hơn. Các cửa hàng thực tế này được thiết kế để tương tác và hấp dẫn, cho phép khách hàng dùng thử sản phẩm trước khi mua trực tuyến. Ví dụ: một số công ty thương mại điện tử đã mở cửa hàng pop-up tại các khu mua sắm sầm uất cho phép khách hàng dùng thử các sản phẩm nổi bật trước khi mua hàng.

Đồng thời, các công ty thương mại điện tử cũng đang sử dụng công nghệ để tạo ra trải nghiệm mua sắm tốt hơn. Các công tư thương mại điện tử hiện đang sử dụng trí tuệ nhân tạo và máy học để cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm cho từng khách hàng. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng phân tích lịch sử duyệt web, lịch sử mua hàng và sở thích của khách hàng để tạo trải nghiệm mua sắm tùy chỉnh đáp ứng nhu cầu của khách hàng.(3)

4. Sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường:

Xu hướng sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường trong thương mại điện tử Nhật Bản ngày càng trở nên quan trọng khi ngày càng có nhiều người tiêu dùng nhận thức được tác động của thói quen mua hàng của họ đối với môi trường. Người tiêu dùng Nhật Bản nổi tiếng với ý thức bảo vệ môi trường và họ tìm kiếm các sản phẩm thân thiện với môi trường khi mua sắm trực tuyến. Do đó, các công ty thương mại điện tử hiện đang tập trung vào việc cung cấp các sản phẩm thân thiện với môi trường để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng này.

Một cách mà các công ty thương mại điện tử đang giải quyết xu hướng này là giảm đóng gói và sử dụng vật liệu có thể tái chế trong giao hàng và đóng gói. Ví dụ, một số công ty đang sử dụng vật liệu có thể phân hủy sinh học và có thể ủ phân để giảm chất thải và giảm thiểu tác động đến môi trường của họ. Những nỗ lực này không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường mà còn cho hình ảnh và uy tín của thương hiệu đối với những người tiêu dùng ưu tiên sự bền vững. Một cách khác nữa là các công ty thương mại điện tử cung cấp các sản phẩm thân thiện với môi trường. Nhiều người tiêu dùng Nhật Bản đang tìm kiếm các sản phẩm làm từ vật liệu bền vững và được sản xuất bằng phương pháp thân thiện với môi trường. Các công ty thương mại điện tử hiện đang cung cấp nhiều loại sản phẩm bền vững như sản phẩm hữu cơ và thuần chay, cũng như các sản phẩm làm từ vật liệu tái chế.(4)

Kết luận

Có thể thấy, COVID-19 đã tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ trong hành vi của người tiêu dùng,  hướng đến mua sắm online nhiều hơn và  có thể sẽ biến nó thành thói quen ngay cả sau đại dịch COVID-19, các cửa hàng hoạt động lại thì một điều khó thay đổi là xu hướng thương mại điện tử vẫn phát triển. Cũng không thể phủ nhận rằng, ngành thương mại điện tử của Nhật Bản sẽ tăng trưởng hơn nữa trong những năm tới. Đất nước này mang đến cơ hội lớn cho các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp thương mại điện tử muốn mở rộng sang các thị trường mới.

Trần Ngọc Nhật,

Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

1. Nhật Bản hướng tới một xã hội không tiền mặt với hệ thống trả lương số

https://ictvietnam.vn/nhat-ban-huong-toi-mot-xa-hoi-khong-tien-mat-voi-he-thong-tra-luong-so-53592.html

2. Japan E-commerce Market - Growth, Trends, COVID-19 Impact, and Forecasts (2022 - 2027)

https://www.researchandmarkets.com/reports/5601199/japan-e-commerce-market-growth-trends-covid#product--toc

3. Omnichannel Marketing in Japan

https://www.infocubic.co.jp/en/blog/omnichannel-marketing/omnichannel-marketing-in-japan/

4. Three major ecommerce trends in Japan 2023

https://www.digitalmarketingforasia.com/three-major-ecommerce-trends-in-japan-2023/