Sau bốn năm kể từ khi Donald J. Trump từ chối chấp nhận kết quả của cuộc bầu cử mà ông đã thua ông Joe Biden, vào ngày 6/11/2024, Donald J. Trump đã tái đắc cử, trở thành tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ, Nó được mô tả là “sự trở lại vĩ đại nhất trong lịch sử chính trị”.

Tại Nhật Bản, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba, người đã được bầu làm Thủ tướng Nhật Bản cách đây một tháng, đã gửi lời “chúc mừng chân thành” tới Tổng thống Trump. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết ông tôn trọng sự lựa chọn dân chủ của người dân Mỹ. Cùng với lời chúc mừng ông Trump, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết, ông hi vọng sẽ có cuộc tiếp xúc với ông Trump sớm nhất có thể để thảo luận về các các biện pháp tăng cường quan hệ Nhật Bản- Mỹ. Ông Ishiba nói với truyền thông tại Văn phòng Thủ tướng: “Tôi hi vọng sẽ hợp tác chặt chẽ với Tổng thống đắc cử Donald Trump để nâng tầm liên minh và quan hệ Nhật- Mỹ.”.

Trong bài đăng trên X (trước đây là Twitter), nhà lãnh đạo Nhật Bản cho biết ông mong muốn được hợp tác chặt chẽ với Tổng thống Trump để củng cố liên minh và thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết ông Ishiba cũng đã gửi một lá thư chúc mừng chính thức tới ông Trump, bày tỏ những tình cảm tương tự. Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshimasa Hayashi cũng cho biết Tokyo muốn xây dựng “mối quan hệ tin cậy và hợp tác chặt chẽ” với chính quyền tiếp theo của Hoa Kỳ và tăng cường hơn nữa khả năng răn đe và ứng phó của liên minh Nhật Bản-Hoa Kỳ.

Phát biểu trước BS Fuji TV, cựu Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ấn tượng tốt ban đầu. “Điều quan trọng đối với tương lai là xây dựng mối quan hệ giữa người với người một cách nhanh chóng”, ông nói. “Đây là một ví dụ về ngoại giao của Nhật Bản. Suy cho cùng, ngoại giao là về mối quan hệ giữa con người. Điều quan trọng là phải liên lạc với bên kia càng sớm càng tốt và tạo ấn tượng tốt”.

Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Nhật Bản kêu gọi Ishiba phát triển mối quan hệ chặt chẽ với Tổng thống Trump. Chủ tịch Liên đoàn Doanh thương Nhật Bản (Keidanren), Tokura Masakazu, cho biết ông hy vọng ông Ishiba “sẽ thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với ông Trump, giống như cố Thủ tướng Shinzo Abe đã làm, và phát triển hơn nữa quan hệ song phương”. Chủ tịch Hiệp hội các nhà điều hành doanh nghiệp Nhật Bản, Niinami Takeshi, cũng đồng tình với ý kiến ​​này khi cho biết Thủ tướng Ishiba cần gặp Tổng thống Trump càng sớm càng tốt để xây dựng mối quan hệ cá nhân. Ông Niinami cho biết Hoa Kỳ rất có thể sẽ tập trung hơn vào các vấn đề trong nước và Nhật Bản sẽ cần các chính sách đối ngoại mới dựa trên sự thay đổi này. Người đứng đầu Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, Kobayashi Ken, cho biết ông hy vọng Tổng thống thống Trump sẽ đóng góp vào việc xây dựng một trật tự toàn cầu vì hòa bình và ổn định. Ông cho biết điều này sẽ đạt được bằng cách tận dụng kinh nghiệm từ nhiệm kỳ tổng thống trước của ông Trump.

Tuy nhiên, cư dân mạng Nhật Bản lo ngại rằng ông Ishiba sẽ gặp khó khăn khi đối phó với Tổng thống Trump. Trong khi mối quan hệ giữa cựu Thủ tướng Shinzo Abe và Tổng thống Trump rất thân thiết, có cảm giác rằng mối quan hệ giữa ông Trump và ông Ishiba sẽ khác biệt. Một số người thậm chí còn đặt câu hỏi liệu họ có thể cùng nhau chơi golf hay không.

Một người dùng đã đăng trên X: “Thủ tướng Abe thực sự là một người đàn ông tuyệt vời. Ông ấy đã gạt bỏ sự cản trở của Bộ Ngoại giao và đến gặp ông Trump, người khi đó bị gọi là ‘bạo chúa’, và đã chiếm được trái tim ông ấy. Không còn nghi ngờ gì nữa, lòng tin giữa hai người theo chủ nghĩa dân tộc đã được vun đắp. Ông Ishiba không thể làm như vậy. Có một khoảng cách rất lớn giữa sức mạnh con người và tham vọng của ông ấy, và ngay cả khi ông ấy cố gắng làm được điều đó, ông ấy cũng sẽ bị khinh thường”. Họ lo lắng ông Shigeru Ishiba, không phải là đối thủ của Tổng thống Trump.

Đề xuất áp thuế toàn diện của ông Trump cũng là mối lo ngại đối với cư dân mạng Nhật Bản. Ông đã cam kết áp thuế 60% trở lên đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và thuế 10-20% đối với tất cả các hàng hóa nước ngoài khác. Một người dùng trên X đã nói: “Có rất nhiều người ủng hộ ông Trump ở Nhật Bản, nhưng trên thực tế, chính quyền Trump sẽ mang lại nhiều bất lợi hơn cho các công ty và người dân Nhật Bản. Hoa Kỳ sẽ hạn chế nhập khẩu, áp thuế cao và gây sức ép nhập khẩu đối với các sản phẩm của Mỹ. Đồng yên sẽ yếu đi. Gánh nặng quân sự của Nhật Bản sẽ tăng lên. Sẽ có sự gia tăng chính trị độc đoán và sự mở rộng của các cuộc xung đột và chiến tranh trên toàn thế giới. Các nhà đầu tư sẽ là những người hưởng lợi”.

Khả năng ông Trump thắng cử cũng khiến các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản lo ngại về thuế quan. Trump trước đó đã nói rằng nếu ông trở lại làm tổng thống, ông sẽ áp thuế 100% đối với tất cả ô tô được sản xuất tại Mexico và xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Một nhà máy của Honda tại Mexico xuất khẩu khoảng 80% ô tô được sản xuất tại đó sang Hoa Kỳ. Phó chủ tịch của Honda Aoyama Shinji cho biết nếu áp dụng mức thuế quan cao trong ngắn hạn, điều này sẽ có tác động lớn đến công ty. Ông Aoyama cho biết ông cần thực hiện một số biện pháp, nhưng ông không thể chuyển sản xuất sang Hoa Kỳ hoặc các quốc gia khác ngay lập tức. Ông cho biết ông muốn phát triển hoạt động kinh doanh trong khi theo dõi tình hình.

Trong khi đó, chủ tịch của công ty kỹ thuật khổng lồ IHI của Nhật Bản, Ide Hiroshi, cho biết sự trở lại của ông Trump có thể có những khía cạnh tích cực và tiêu cực, nhưng nhìn chung, nó sẽ không có tác động lớn. Ông cho biết ông nghĩ rằng ít nhất nó sẽ không có tác động đáng kể nào đến động cơ phản lực chiến đấu và tên lửa phòng thủ khi Nhật Bản và Hoa Kỳ cùng phát triển chúng.

Nhìn chung, trước chiến thắng bầu cử của ông Trump, ngoài việc chúc mừng, Nhật Bản muốn hợp tác chặt chẽ với Tổng thống mới của của Mỹ để củng cố và tăng cường quan hệ đồng minh với Mỹ.

Trương Phan Thanh Thủy

Trung tâm Nghiên cứu Mông Cổ và vùng lãnh thổ Đài Loan, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

Tài liệu tham khảo

1. https://thediplomat.com/2024/11/us-east-asian-allies-offer-congratulations-to-trump/.

2. https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3644/.

3. https://www.newsweek.com/america-allies-japan-south-korea-react-trump-presidential-win-support-1981190.

4. https://www.tokyoweekender.com/japan-life/news-and-opinion/japan-reacts-to-donald-trumps-election-victory/.