Các dịch vụ internet thương mại đã có mặt tại Nhật Bản vào đầu những năm 1990 và được ngày càng nhiều người sử dụng trong những năm tiếp theo. Việc sử dụng modem đã trở nên khả thi nhờ Đạo luật Kinh doanh Viễn thông, có hiệu lực vào năm 1985 và tự do hóa hoạt động kinh doanh viễn thông. Nippon Telegraph and Telephone Public Corporation (NTT), vốn độc quyền hệ thống viễn thông cho đến thời điểm đó, đã được tư nhân hóa trong năm đó. So với các khu vực khác ở Châu Á, quy định về nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) tại Nhật Bản ít nghiêm ngặt hơn, giúp các doanh nhân dễ dàng thành lập các công ty khởi nghiệp liên quan. Tuy nhiên, các đường truyền thuê kỹ thuật số tốc độ cao tương đối đắt đỏ. Một rào cản nữa phải vượt qua là sự phức tạp của hệ thống chữ viết tiếng Nhật. Khi những vấn đề này được giải quyết, internet đã được chấp nhận rộng rãi hơn ở Nhật Bản, vì vậy đến đầu những năm 2000, internet đã được phần lớn người dân trong nước sử dụng, đến giữa những năm 2000, phần lớn người Nhật đã kết nối với web. Ngày nay, Nhật Bản có tỷ lệ thâm nhập internet nói chung cao.  Đến tháng 1/2024, dân số Nhật Bản là 123 triệu người và có 104,4 triệu người dùng Internet tại Nhật Bản. Tỷ lệ sử dụng internet của Nhật Bản đạt 84,9% tổng dân số vào đầu năm 2024. Phân tích của Kepios chỉ ra rằng số lượng người dùng internet tại Nhật Bản đã giảm 561 nghìn người (-0,5%) từ tháng 1 năm 2023 đến tháng 1 năm 2024. số liệu người dùng này cho thấy 18,54 triệu người ở Nhật Bản không sử dụng Internet vào đầu năm 2024, điều này cho thấy 15,1% dân số vẫn chưa sử dụng Internet vào đầu năm nay.

Có những khác biệt về tỷ lệ sử dụng Internet dựa trên các yếu tố như thu nhập hộ gia đình, các nhóm tuổi khác nhau của người dùng hoặc các khu vực địa lý mà mọi người sinh sống. Theo một cuộc khảo sát được tiến hành tại Nhật Bản vào tháng 8 năm 2023, 62,5% số người được hỏi thuộc hộ gia đình có thu nhập dưới 2 triệu yên Nhật/năm sử dụng internet. Tỷ lệ sử dụng internet cao hơn ở những hộ gia đình có thu nhập cao hơn. Bên cạnh thu nhập hộ gia đình, tỷ lệ này cũng khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố như nhóm tuổi của người được hỏi cũng như khu vực mà mọi người sinh sống. Hơn 98% số người được hỏi trong độ tuổi từ 13 đến 49 tuổi sử dụng internet. Trong số những người được hỏi từ 80 tuổi trở lên, tỷ lệ thâm nhập internet là 36,4%. Ngoài ra, phần lớn nam giới và nữ giới ở mọi nhóm tuổi đều sử dụng Internet, ngoại trừ những người từ 80 tuổi trở lên. Tỷ lệ sử dụng Internet cao nhất ở nam thiếu niên, trong đó 99% sử dụng Internet. Trong khi đó, tỷ lệ sử dụng Internet cao nhất ở phụ nữ trong độ tuổi 30, trong số đó có hơn 99% sử dụng Internet. So sánh với tỷ lệ sử dụng Internet giữa nam và nữ tại Nhật Bản cho thấy nam giới từ 70 tuổi trở lên có khả năng sử dụng Internet cao hơn đáng kể so với phụ nữ cùng độ tuổi. Mặt khác, khu vực Minami-Kanto có tỷ lệ sử dụng internet là 90,3% vào năm 2023, đây là con số cao nhất trong số các khu vực ở Nhật Bản. Khu vực Minami-Kanto bao gồm các tỉnh Saitama, Chiba, Tokyo và Kanagawa.

Những lý do phổ biến nhất khiến mọi người sử dụng internet ở Nhật Bản là các dịch vụ mạng xã hội, giao tiếp với người khác qua e-mail và tìm kiếm thông tin. Trong số các mạng xã hội, X và Instagram được ưa chuộng đặc biệt, trong khi LINE thống trị các ứng dụng nhắn tin. Bảng xếp hạng các trang web phổ biến nhất dựa trên lưu lượng truy cập trung bình hàng tháng do các trang web công cụ tìm kiếm Google và Yahoo dẫn đầu.

Các thiết bị chính được sử dụng để truy cập internet là điện thoại thông minh và PC. Các nhà cung cấp dịch vụ internet hàng đầu bao gồm Asahi Net, Biglobe, Nifty Corporation, NTT Plala và So-net, trong khi ba nhà mạng di động lớn tại Nhật Bản là NTT Docomo, au by KDDI và SoftBank. Gã khổng lồ thương mại điện tử Rakuten đã tham gia cuộc cạnh tranh bằng cách ra mắt dịch vụ nhà mạng di động của riêng mình vào năm 2020. Phần lớn các hộ gia đình Nhật Bản đang sử dụng cáp quang và đường dây điện thoại di động. Apple iOS là hệ điều hành di động hàng đầu, vì nó chiếm khoảng hai phần ba lưu lượng truy cập web di động.

Dữ liệu khảo sát cho thấy thời gian mọi người dành cho việc sử dụng internet đã tăng đáng kể trong những năm gần đây. Người dân Nhật Bản trung bình dành hơn 194 phút mỗi ngày trong tuần để sử dụng Internet trong năm 2023. Thời gian sử dụng Internet đã tăng gấp đôi kể từ năm 2014. Bên cạnh sự phổ biến của điện thoại thông minh và máy tính bảng trong những năm 2010, giúp việc trực tuyến trong thời gian dài trở nên thuận tiện hơn nhiều bất kể ở đâu, đại dịch COVID-19 đã tác động đặc biệt mạnh đến mức tiêu dùng trực tuyến của mọi người. Ngoài ra, việc áp dụng ngày càng nhiều mạng 5G kể từ tháng 3 năm 2020 được cho là có tác động có lợi đến thị trường giải trí trực tuyến. Nhật Bản từ lâu đã là một trong những thị trường trò chơi di động lớn nhất và việc sử dụng các dịch vụ phát trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến kể từ giữa những năm 2010, một phần là kết quả của sự cạnh tranh gia tăng trên thị trường do các dịch vụ quốc tế lớn mang lại, chẳng hạn như Amazon, Netflix và Spotify. Ngày nay, có thể nói rằng điện thoại thông minh đã trở nên không thể thiếu đối với nhiều người tiêu dùng Nhật Bản.

Trương Phan Thanh Thủy

Trung tâm Nghiên cứu Mông Cổ và vùng lãnh thổ Đài Loan, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.statista.com/topics/2361/internet-usage-in-japan/#topicOverview.

2. https://www.statista.com/statistics/255857/internet-penetration-in-japan/.

3. https://www.statista.com/statistics/759869/japan-internet-penetration-by-age-group/.

4. https://www.statista.com/statistics/759840/japan-internet-penetration-men-by-age-group/.

5. https://www.statista.com/statistics/759856/japan-internet-penetration-women-by-age-group/.

6. https://www.statista.com/statistics/1140368/japan-internet-penetration-by-household-income/.

7. https://www.statista.com/statistics/762904/japan-internet-penetration-rate-households-by-region/.

8. https://www.statista.com/statistics/1203842/japan-average-time-spent-internet-per-weekday/.

9. https://datareportal.com/reports/digital-2024-global-overview-report?utm_source=DataReportal&utm_medium=Country_Article_Hyperlink&utm_campaign=Digital_2024&utm_term=Japan&utm_content=Global_Overview_Link.