Nhật Bản  là một đất nước có nền kinh tế phát triển, có nhiều ngành dịch vụ đa dạng và mới mẻ. Một trong số đó là loại hình kinh doanh “Hostclub” (ホストクラブ) , ở Nhật loại hình kinh doanh này đã quá quen thuộc với người Nhật, tuy nhiên đối với nhiều nước loại hình kinh doanh này còn nhiều lạ lẫm.

1. 1. Khái quát về Hostclub

“Hostclub” là những quán rượu của Nhật Bản, nơi mà các nhân viên nam (Host) ngồi cạnh tiếp chuyện những quý cô. Hay còn gọi là quán rượu dành cho những quý cô. Tên tiếng Nhật của loại hình  kinh doanh dịch vụ này là “Hosutokurabu” (ホストクラブ), từ này có gốc là từ tiếng Anh “Hostclub”, “Host” có nghĩa là người đàn ông làm chủ tiếp chuyện khách, “club” có nghĩa là câu lạc bộ. “Host” kết hợp với “club” tạo thành thuật ngữ mới “Hostclub”. Hostclub hoạt động theo quy định về kinh doanh và hải quan của doanh nghiệp. Dịch vụ cơ bản của Hostclub là cùng với các quý cô, quý bà uống rượu, trò chuyện hay hát Karaoke... không được phép phục vụ dịch vụ tình dục. Các nhân viên nam khi làm việc bị yêu cầu phải luôn luôn bộc lộ cảm xúc trên khuôn mặt, tạo không khí nói chuyện khiến các quý cô vui vẻ. Thu nhập của các Host trong club khách nhau tùy thuộc vào lượng khách hàng host tiếp khách và việc sử dụng phương tiện truyền thông quảng cáo. Nhiều Host đã áp dụng chế độ cuộc hẹn thường trực, tuy nhiên những cuộc hẹn có thể thay đổi tùy thuộc vào yêu cầu của khách hàng. Những khách hàng lần đầu tiên vào quán bị yêu cầu đưa ra chứng minh thư và ảnh kèm theo để xác nhận độ tuổi. Chi phí vào quán không tính theo giờ, thời gian tự do giống như các quán rượu.

1. 2. Sự ra đời và phát triển của hostclub

Hostclub ra đời tại Tokyo vào năm 1965, thời điểm có sự mở cửa của các câu lạc bộ đêm ở khu vực Yaesu ga Tokyo. Các Hostclub vốn là những quán rượu kinh doanh gặp khó khăn đã chuyển sang thành các vũ trường dành cho phụ nữ, họ đã thuê một số lượng lớn giáo viên dạy nhảy, sử dụng các sàn rộng, gần các sàn nhảy đặt các ghế salon (không gian salon) để nghỉ ngơi, trả tiền giảng viên và cùng nhau ngồi uống rượu.

Sau sự kiện Olympic diễn ra ở Tokyo (1964), Nhật Bản xảy ra khủng hoảng kinh tế nhưng vào giữa thời kì “tăng trưởng thần kỳ” thì máy giặt, tủ lạnh, tivi được mời chào như “3 loại thần khí”, mang lại cho những bà nội trợ tiện ích kinh tế rõ ràng. Họ không biết làm gì với thời gian rảnh rỗi và tiền bạc, trong khi đó trào lưu học nhảy đang diễn ra, mà những ông chồng của họ thì quá bận rộn và không quan tâm, họ có mong muốn có người cùng nhảy với họ. Những vũ trường ở phía trước ga Tokyo đã thu hút rất nhiều quý bà, có nhiều người là vợ của những doanh nhân, bà chủ các của hàng. Những ngày đầu hình thành, các Hostclub chỉ chú trọng là nơi vui vẻ cho các quý bà nhưng về sau khách hàng đến học nhảy nhiều hơn, tính chuyên nghiệp và yếu tố tài năng được coi trọng. Dần dần môi trường cạnh tranh trở lên khốc liệt hơn, rất ít club có thể tồn tại được.

Đến đầu thập niên 90, xuất hiện những tài năng xuất thân từ trong các Hostclub, Hostclub trở thành một đề tài của truyện tranh manga. Cùng với việc phổ biến Hostclub bằng các phương tiện thông tin đại chúng thì ấn tượng về nơi phụ nữ có thể vui vẻ, giải trí trở lên mạnh mẽ. Host được giới thiệu như là một nghề nghiệp trên các tạp trí và truyền hình, những năm 2000 các tạp trí thời trang sử dụng Host như một mô hình đăng tải và được xã hội biết đển rộng rãi. Các trang web của các Hostclub được thiết lập, những biển quảng cáo về Hostclub hay cá nhân Host được treo nhiều nơi, việc trao đổi thông tin với khách hàng diễn ra thuận lợi và dễ dàng.

1. 3. Tổ chức nhân sự trong hostclub

Trong Hostclub, hầu hết những công việc là dành cho nam giới. Cơ cấu tổ chức gồm có: người đại diện, người điều hành, các nhân viên nam tiếp khách gọi là Host (ホスト), những người trong quán gọi là phayer (プレイヤー), những nhân viên thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ các công việc khác gọi là nhân viên nội vụ (内勤). Theo pháp luật quy định thì những nhân viên làm việc trong quán yêu cầu bắt buộc phải trên 18 tuổi, nghiêm cấm tiếp khách chưa đủ 18 tuổi.

Công việc của những nam nhân viên (Host) là tiếp chuyện quý bà, quý cô. Thông thường các Host được khách hàng gọi bằng cái tên thân mật, những tên này thường có nguồn gốc là tên nhân vật hay những chữ quý cô yêu thích hay tên thú cưng...Đối với Host thì việc làm thế nào để khiến các quý cô vui vẻ, hài lòng để có thể tiếp tục cuộc hẹn tiếp theo là điều quan trọng. Thường thì mỗi Host sẽ tiếp chuyện một khách hàng do khách hàng lựa chọn. Lương của Host cơ bản là tiền hoa hồng.

Nhân viên nội vụ (内勤)thường là người đã có kinh nghiệm làm Host, trong các quán nhỏ không có sự phân chia rõ ràng giữa Host và nhân viên nội vụ. Công việc của họ bao gồm quản lí việc đi làm của các nhân viên, kế toán, hỗ trợ khách hàng, chỉ định Host, làm các công việc văn phòng khác...

Người điều hành là công việc quản lí các Host đảm nhiệm chức vụ như một giám đốc điều hành, trưởng phòng, người quản lí (các Hostclub có các tên khác nhau). Những người này không chỉ làm những công việc quản lí trung gian thông thường mà họ còn làm những công việc như trợ lí giám đốc, tổ chức sự kiện, hướng dẫn nhân viên mới và đến cả việc kiểm tra vệ sinh trước khi mở cửa kinh doanh. Người điều hành là người mẫu mực của những Host khác, họ không chỉ có năng lực của những Host trong kinh doanh mà họ còn là người có đầy kinh nghiệm có thể  nhìn thấy những khó khăn của những nhân viên mới.

Người đại diện là người có có trách nhiệm cao nhất trong Hostclub, hay còn gọi là giám đốc. Với các Hostclub có chủ sở hữu riêng, độc lập thì chủ sở hữu cũng là người đại diện. Còn với những Hostclub có nhiều chủ sở hữu thì người có cổ đông lớn nhất là người đại diện theo luật doanh nghiệp.

1. 4. Hoạt động kinh doanh trong Hostclub

Theo pháp luật quy định, các cửa hàng kinh doanh dịch vụ giải trí bị cấm kinh doanh từ 0h đêm đến sáng, trường hợp ngoại lệ có khu vực kinh doanh đến 1h đêm. Do đó, trước 1h đêm các Hostclub phải kết thúc công việc kinh doanh, tuy nhiên nếu còn khách thì hầu hết các Hostclub kinh doanh đến tận 4-5h sáng. Những năm gần đây do cảnh sát thắt chặt quản lí nên hoạt động kinh doanh về đêm trở nên khó khăn hơn. Nhìn chung thời gian kinh doanh được chia làm hai khoảng là từ chiều tối đến 1h đêm và từ sáng tới trưa.

Khách hàng đến Hostclub để được phục vụ thì họ có thể tự lựa chọn Host mình yêu thích đến bàn của mình, trường hợp lần đầu tiên đến Hostcub thì khách hàng có thể nhờ sự trợ giúp bởi nhân viên nội vụ, có những nơi khách hàng phải mất một khoản lệ phí. Host sẽ đến chỗ ngồi của khách nói lời đáp lễ, lời cảm ơn và trao đổi thông tin địa chỉ với khách hàng. Chi phí khách hàng phải trả bao gồm các khoản phí phát sinh khi đến Hostclub ngồi (phí ăn, uống, thuốc lá...), thuế, phí dịch vụ, phí khi tìm một Host phù hợp, phí lần đầu đến. Hầu hết các Hostclub đều quy định cụ thể, mỗi Hostclub có giá cả khác nhau.

Trong Hostclub có những yêu cầu đối với các Host, những Host khi nhận được sự lựa chọn của những quý cô thì đảm nhận việc tiếp chuyện, những Host còn lại thì làm nhiệm vụ như rót rượu, mồi thuốc, thay gạt tàn thuốc...Các Host không chỉ tiếp khách trong quán, nếu khách hàng có nhu cầu Host cũng có thể đi mua sắm, uống rượu, ăn uống cùng khách hàng. Yêu cầu nữa đối với Host là họ phải xác nhận độ tuổi của khách hàng khi vào Hostclub, những người dưới 18 tuổi không được phép vào quán với tư cách là một khách hàng, những người dưới 20 tuổi không được sử dụng thuốc lá và đồ uống có cồn. Host cũng có những quy chuẩn ứng xử với khách hàng, điều này còn được gọi là ứng xử trên bàn (テーブルマナー) bao gồm các hành động như rót rượu, cạn chén, làm sạch bàn, mồi thuốc, thay gạt tàn...

Mức lương của host bao gồm mức lương tối thiểu đảm bảo và tiền hoa hồng, Host nhận được nhiều cuộc hẹn với khách hàng thì nhận được nhiều tiền hoa hồng, tiền hoa hồng là thu nhập cơ bản của Host. Mức lương tối thiểu đảm bảo là mức lương để đảm bảo cho những host không có khách hàng gọi, để có thể trụ được với nghề thì các Host phải thường xuyên nỗ lực.

Hoạt động kinh doanh của các Hostclub cũng có nhiều vấn đề xã hội phát sinh như hiện tượng trẻ vị thành niên gian lận tuổi để vào hostclub sử dụng thuốc lá và đồ uống có cồn. Vấn đề bạo lực, bị bắt nạt trong môi trường làm việc toàn nam giới. Tình yêu ảo xuất hiện giữa Host và các quý bà, nhiều quý bà bị tống tiền...Việc các Hostclub có những hoạt động mời chào thái quá hay bỏ ra một khoản tiền lớn để thuê các nhóm bảo kê cũng là một vấn đề lớn./.

Nguồn:http://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9B%E3%82%B9%E3%83%88%E3%82%AF%E3%83%A9%E3%83%96

Người thực hiện: Đặng Thị Hà, K54, Đông Phương học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Đăng website NCNB ngày: 6-8-2012.