Cán cân thương mại của Nhật đã trở lại mốc tích cực vào tháng 6/2017 khi cả nhập khẩu và xuất khẩu của nước này tăng nhanh hơn dự kiến. Bộ Tài chính Nhật Bản cho biết thặng dư thương mại hàng hóa tháng 6 đạt 439,9 tỷ yên, giảm 35,9% so với cùng kỳ năm ngoái, những đã tăng lên so với mức thâm hụt 203,4 tỷ yên trong tháng 5. Trước đó, các nhà phân tích đã đưa ra dự báo rằng thặng dư thương mại hàng hóa sẽ đạt 484,7 tỷ yên [1].

Xuất khẩu của Nhật Bản đã đạt tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là 9,7% trong tháng 6, sau khi tăng 14,9% trong tháng trước. Trong khi đó, nhập khẩu đã đạt tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là 15,5% trong tháng 6 sau khi tăng 17,8% trong tháng trước [2].

Gần đây, bức tranh thương mại của Tokyo đã được cải thiện, mặc dù phần lớn là nhờ vào việc giảm giá trị nhập khẩu năng lượng. Trong năm tài chính 2016, thặng dư thương mại của Nhật Bản đạt 4,01 nghìn tỷ yên. Đây là năm đạt thặng dư hàng năm đầu tiên trên cơ sở năm tài chính kể từ năm 2011, khi thảm họa hạt nhân ở Fukushima khiến nước này phải nhập khẩu nhiều năng lượng hơn.

Thương mại Nhật Bản đã có những bước phát triển bền vững hơn kể từ đầu năm 2017, với 5 tháng liên tiếp đạt tăng trưởng cả về xuất khẩu và nhập khẩu. Mức tăng này phần nào phản ánh về một nền kinh tế toàn cầu mạnh hơn và đồng yên có tính cạnh tranh hơn.

Tiếp đó, ngày 20/9 vừa qua, Chính phủ Nhật Bản cho biết, cán cân thương mại của quốc gia này tiếp tục đạt con số thặng dư trong tháng 8 khi xuất khẩu tăng 18% so với năm ngoái nhờ các lô linh kiện điện tử và ô tô tăng nhanh. Theo số liệu của Bộ Tài chính, nền kinh tế lớn thứ ba thế giới này đã thặng dư 113,6 tỷ yên (1,0 tỷ USD). Tuy nhiên con số này thấp hơn nhiều so với kỳ vọng của thị trường về mức thặng dư 356,7 tỷ yên. Xuất khẩu đã tăng trưởng trong 9 tháng liên tiếp nhờ các lô hàng chất bán dẫn. Nhập khẩu tăng 15,2% trong đợt tăng 8 tháng liên tiếp, chủ yếu là nhờ các đơn hàng lớn hơn về than đá, khí đốt tự nhiên hóa lỏng và dầu thô [3].

Cũng theo Bộ Tài chính cho biết, đồng yên Nhật giảm trung bình 7,3% so với đô la Mỹ vào tháng 8 so với cùng kỳ năm ngoái, làm cho nhập khẩu của Nhật trở nên đắt đỏ hơn. Thặng dư thương mại của Nhật Bản với Mỹ đã tăng 49,6% lên 534,7 tỷ yên (4,8 tỷ USD) nhờ tăng xuất khẩu ô tô và thiết bị vi mạch, tăng trong hai tháng liên tiếp [4]. Hai quốc gia này đã phải vật lộn trong những năm 1990 về dòng chảy thương mại, điều này đã trở thành một vấn đề nóng bỏng dưới thời các chính quyền tổng thống gần đây. Tuy nhiên, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã tuyên bố sẽ khơi ra những giao dịch thương mại “không công bằng” trên khắp thế giới, nhắm đến các nước bao gồm cả Nhật Bản. Bên cạnh đó, Nhật Bản ghi nhận thâm hụt thương mại đầu tiên trong vòng hai tháng với Liên minh Châu Âu, trong khi thâm hụt với Trung Quốc giảm 30,4%.

Như vậy có thể thấy, cán cân thương mại của Nhật Bản đang dần đi vào thế ổn định và tăng trưởng. Quốc gia này đã đạt được thặng dư thương mại trong nhiều tháng liên tiếp. Tuy nhiên, liệu thương mại của Nhật Bản có tiếp tục tăng trưởng trong thời gian tới hay không thì vẫn còn là một câu hỏi mở và chúng ra cần theo sát và chờ đợi để có được câu trả lời chính xác nhất.

Hà Hậu, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1] Japan’s Trade Balance Returns to Surplus in June

http://www.economiccalendar.com/2017/07/19/japans-trade-balance-returns-to-surplus-in-june/

Japan trade balance returns to surplus

http://www.daily-sun.com/printversion/details/242163/Japan-tradebalance-returnsto-surplus

[2] Japan’s Trade Balance Returns to Surplus in June

http://www.economiccalendar.com/2017/07/19/japans-trade-balance-returns-to-surplus-in-june/

[3] Japan trade balance returns to surplus on strength of auto, electronics exports

https://www.japantimes.co.jp/news/2017/09/20/business/economy-business/japan-trade-balance-returns-surplus-strength-auto-electronics-exports/#.WcR7MTyg8rg

[4] Strong exports push Japan's trade balance back to surplus

https://japantoday.com/category/business/strong-exports-push-japan-trade-balance-back-to-surplus