Nền kinh tế Nhật Bản đã tăng trưởng trở lại  trong quý II. GDP của Q2 tăng 1,9% trong kỳ hạn được điều chỉnh theo mùa hàng năm (SAAR), tương ứng với mức giảm 0,9% của Q1 (báo cáo trước đây: -0,6% SAAR) và vượt mức kỳ vọng tăng trưởng 1,4% của thị trường. GDP tăng trưởng 1,0% là mức tăng trưởng phù hợp với con số điều chỉnh của Q1 (báo cáo trước đây: + 1,1%). Tuy nhiên, các yếu tố khách quan, chẳng hạn như thanh toán tiền thưởng vào đầu mùa hè và doanh số bán hàng tại cửa hàng cũng có thể đóng một vai trò quan trọng. Đầu tư cố định được phục hồi trong Q2 (Q2: + 1,9% SAAR; Q1: -0,2% SAAR). Đầu tư tư nhân phi nhà ở tăng mạnh, trong khi đầu tư công giảm chậm hơn so với Q1. Cuối cùng, tiêu thụ của chính phủ mở rộng 0,9% SAAR so với  Q1[1].

Một số đặc điểm nổi bật của kinh tế Nhật Bản trong tháng 8/2018

Các đơn hàng máy móc suy yếu: Theo báo cáo của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản công bố ngày 10/8/2018, các đơn đặt hàng máy móc thiết bị chính (chỉ số hàng đầu về chi tiêu vốn trong khoảng thời gian từ 3 đến 6 tháng) đã giảm 3 tháng liên tiếp trong tháng 6/2018, dấy lên nghi ngờ về sức mạnh chi tiêu vốn của các doanh nghiệp trong những tháng tới. Lượng đặt hàng máy móc thiết bị (khu vực tư nhân, không bao gồm đơn hàng dễ bay hơi) giảm 8,8% trong tháng 6/2018 so với tháng trước đó, tiếp sau mức giảm 3,7% trong tháng 5/2018 và thấp hơn mức giảm 1,0% theo dự đoán của các nhà phân tích thị trường. So với cùng kỳ năm trước, sự tăng trưởng trong các đơn đặt hàng máy móc cốt lõi đã trở thành bị ngưng trệ. Trong tháng 6, tăng trưởng hàng năm đạt 0,3%, đáng chú ý nhất là mức tăng 16,5% của tháng 5/2018[2].

Niềm tin tiêu dùng giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 1 năm qua: Tâm lý tiêu dùng đã giảm từ mức 43,7 điểm trong tháng 6 xuống mức 43,5 điểm trong tháng 7, tuy nhiên các nhà phân tích thị trường kỳ vọng niềm tin tiêu dùng sẽ tăng lên 47,8 điểm trong tháng tới. Chỉ số niềm tin tiêu dùng đo lường kỳ vọng của người tiêu dùng trong 6 tháng tới theo thang điểm từ 0-100; thang điểm 100 đạt được khi tất cả những người được hỏi đều cho rằng mức sống của họ được cải thiện.

Sự suy giảm nhẹ về niềm tin tiêu dùng trong tháng 7 đến từ sự sụt giảm của tất cả các chỉ số phụ, ngoại trừ việc làm. Người tiêu dùng đã lạc quan hơn về cuộc sống, và sự tự tin của họ trong tăng trưởng thu nhập giảm xuống mức thấp nhất trong 10 tháng. Hơn nữa, người tiêu dùng ít sẵn sàng mua hàng hóa lâu bền. Về giá cả, kỳ vọng giá cao hơn giảm nhẹ trong tháng 7, với 81,5% số người được hỏi cho rằng giá sẽ tăng cao hơn.

Theo FocusEconomics dự báo, tiêu dùng cá nhân của Nhật Bản sẽ tăng 0,6% trong năm 2018, không thay đổi so với dự báo của tháng trước. Vào năm 2019, mức tiêu dùng cá nhân được dự báo tăng 0,9%[3].

Tiền lương tăng trưởng cao nhất trong 21 năm: Tổng lương cho người lao động ở Nhật Bản vào tháng 6 đã đạt mức tăng trưởng cao nhất trong hơn 21 năm qua. Chỉ số lương thực được điều chỉnh tăng 2,8% mỗi năm, đạt mức tăng cao nhất kể từ khi nó tăng 6,2% trong tháng 1 năm 1997.

Mức lương trung bình tăng 3,6 % lên 448.919 yên, đánh dấu sự gia tăng lớn nhất trong 21 năm qua. Tiền lương đặc biệt bao gồm tiền thưởng tăng 7,0% lên 183.308 yên.

Theo khảo sát của  Liên đoàn các tổ chức kinh tế Keidanren, mức tiền thưởng trung bình của mùa hè đã được các công ty lớn tăng 8,62% so với năm trước lên 953.905 yên[4].

Giá bán buôn tại Nhật Bản tăng cao: Giá bán buôn của Nhật Bản tăng 3,1% trong tháng 7 so với một năm trước đó, phản ánh chi phí năng lượng cao hơn do ảnh hưởng của sự ấm lên lên toàn cầu và lũ lụt làm giảm nguồn cung nông sản.

Giá tiêu dùng có khả năng tăng cao hơn do sự giao dịch hàng hóa giữa các công ty lớn tại Nhật Bản. Ngân hàng trung ương Nhật Bản đang đấu tranh để nâng lạm phát lên mức mục tiêu là 2%.

Giá sản xuất cho các sản phẩm dầu và than tăng vọt 26,6%, trong khi chi phí tiện ích tăng 3,8%. Những sản phẩm nông, lâm, thủy sản, bao gồm thịt lợn, cá khô và trứng tăng 4,3% do nguồn cung cấp khan hiếm sau đợt nắng nóng và mưa lớn kéo dài gây ngập lụt và sạt lở ở các khu vực phía tây Nhật Bản. Giá nhập khẩu tăng 11,5% trong khi giá xuất khẩu tăng 2,8 % so với một năm trước đó[5].

Trần Ngọc Nhật

Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1] Japan: Economy bounces back in the second quarter

https://www.focus-economics.com/countries/japan/news/gdp/economy-bounces-back-in-the-second-quarter

[2] Japan: Machinery orders drop sharply in June

https://www.focuseconomics.com/countries/japan/news/investment/machinery-orders-drop-sharply-in-june

[3] Japan: Consumer confidence falls to a near one-year low in July

https://www.focus-economics.com/countries/japan/news/consumer-confidence/consumer-confidence-declines-marginally-in-june

[4] Japan posts steepest pay growth in 21 years

http://newsonjapan.com/html/newsdesk/article/123549.php

[5] Japan’s wholesale prices up 3.1 percent in July on higher energy costs

https://www.japantimes.co.jp/news/2018/08/10/business/economy-business/japans-wholesale-prices-3-1-percent-july-higher-energy-costs/#.W3qkkFx4mUk