Dữ liệu của Chính phủ công bố ngày 3 tháng 9 vừa qua cho thấy, chi tiêu vốn của các công ty Nhật Bản đã có mức tăng nhanh nhất trong vòng hơn một thập kỷ qua trong quý 2 năm 2018. Đây là bằng chứng cho thấy nền kinh tế nước này đã phục hồi tăng trưởng sau một giai đoạn suy giảm tạm thời. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính Nhật Bản cũng cho biết thêm rằng, đầu tư của tất cả các lĩnh vực phi tài chính cho các mục đích như xây dựng nhà máy và mua sắm thêm trang thiết bị đã tăng 12,8% so với năm trước, đây là quý thứ bảy tăng trưởng liên tiếp và nhanh nhất kể từ quý 1 năm 2007.

Những khoản chi tiêu như vậy, trong đó bao gồm cả những chi phí cho phần mềm, đã lên đến 10,66 nghìn tỷ (96 tỷ USD) khi các nhà sản xuất chip và các nhà chế tạo ô tô đẩy mạnh năng suất lao động. Ngành điện cũng đóng góp không nhỏ thông qua việc tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn tại các nhà máy điện hạt nhân.

Takeshi Minami, chuyên gia kinh tế  tại Viện nghiên cứu Norinchukin, cho biết, “nền kinh tế đang trong giai đoạn mở rộng và các công ty đang cảm thấy thiếu thốn cả về thiết bị lẫn công nhân”. “Bên cạnh đó cũng phải tính đến áp lực từ các cổ đông trong việc sử dụng hiệu quả các khoản lợi nhuận thu được thay vì chỉ giữ chúng được an toàn như trước đây”[1].

Ngoài ra, một viên chức của Bộ Tài chính cũng cho biết thêm, các công ty đường sắt đã đóng góp vào xu hướng này bằng cách đầu tư vào phát triển bất động sản xung quanh các nhà ga, trong khi các công ty điện đã bổ sung các biện pháp an toàn tại các nhà máy điện hạt nhân.

Tính theo quý, chi phí vốn không bao gồm phần mềm đã tăng 6,9%. Những số liệu này là nhân tố góp phần làm thay đổi số liệu tổng sản phẩm quốc nội trong quý 2 năm 2018 được Văn phòng Nội các Nhật Bản công bố vào trong tháng 9 năm 2018.

Dữ liệu GDP sơ bộ cho thấy nền kinh tế lớn thứ ba thế giới này đã tăng 1,9% hàng năm trong quý 2, sau khi giảm nhẹ vào quý 1 năm 2018. Takeshi Minami nhấn mạnh rằng, ông hy vọng về một sự gia tăng đáng kể trong tốc độ tăng trưởng GDP của Nhật Bản, con số này ước tính sẽ được nâng lên 2,9% thực tế hàng năm.

Bộ Tài chính Nhật Bản đã tiến hành khảo sát 32.330 công ty có vốn hóa từ 10 triệu trở lên, trong đó 23.125 công ty hay 71,5% đã đưa ra câu trả lời. Lợi nhuận trước thuế tại các công ty thuộc phạm vi điều tra của Bộ Tài chính tăng 17,9% so với một năm trước đó lên 26,40 nghìn tỷ Yên - mức cao kỷ lục trong bối cảnh nhu cầu gia tăng mạnh mẽ đối với thiết bị sản xuất chip từ Hoa Kỳ và Trung Quốc. Doanh số bán hàng tăng 5,1% lên  344,61 nghìn tỷ yên [2].

Sự gia tăng tổng thể trong lĩnh vực sản xuất đạt 19,8%, trong đó ngành thiết bị điện tử thông tin và truyền thông đóng góp lớn nhất, tăng 66,1%. Nhiều nhà sản xuất linh kiện chip và máy sản xuất chip đã tìm cách tăng sản lượng trong những tháng gần đây. Những cải tiến để tăng năng lực sản xuất của các nhà sản xuất ô tô và các nhà sản xuất linh kiện đã giúp các lĩnh vực thiết bị vận tải và các sản phẩm hóa chất đạt tăng trưởng hai con số. Các lĩnh vực phi sản xuất nói chung tăng 9,2%, nhờ phần lớn chi tiêu cho ngành vận tải và bưu chính trong các dự án tái phát triển đô thị gần các ga xe lửa[3].

Trong năm tài khóa 2017, chi tiêu vốn tăng 5,8% lên mức cao kỷ lục 45,45 nghìn tỷ yên. Lợi nhuận trước thuế tăng 11,4% lên 83,55 nghìn tỷ yên - cũng là mức cao nhất mọi thời đại.

Như vậy có thể thấy nền kinh tế Nhật Bản đang có những bước tiến nhất định, nhất là trong quý gần đây. Các lĩnh vực sản suất hầu hết đã đạt được tốc độ tăng trưởng đáng ghi nhận và góp phần làm tăng tốc độ tăng trưởng GDP của nước này. Tuy nhiên, nền kinh tế Nhật Bản sẽ tiếp tục có những diễn biến như thế nào trong thời gian tới thì vẫn còn là một câu hỏi và chúng ta phải tiếp tục quan sát diễn biến của nền kinh tế này.

Hà Hậu, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1] Japan saw capital spending rise at fastest pace in over a decade in April-June quarter

https://www.japantimes.co.jp/news/2018/09/03/business/economy-business/japans-capital-spending-rose-fastest-pace-decade-april-june-quarter/#.W43zVlx4k_4

[2] Japan capital spending rises at fastest pace in decade in April-June

https://mainichi.jp/english/articles/20180903/p2g/00m/0bu/043000c

[3] Japan’s capital investment marks growth for 7th straight quarter

https://asia.nikkei.com/Economy/Japan-s-capital-investment-marks-growth-for-7th-straight-quarter