1. Thặng dư thương mại của Nhật Bản tiếp tục tăng trưởng

Thặng dư thương mại của Nhật Bản đạt 441,02 tỷ Yên vào tháng 7 năm 2021 từ mức 202,3 tỷ Yên trong cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu từ Nhật Bản đã tăng 37% so với cùng kỳ năm ngoái lên 7.356 tỷ Yên vào tháng 7 năm 2021, thấp hơn so với kỳ vọng của thị trường về mức tăng trưởng là 39%. Đây là mức tăng trưởng thứ năm liên tiếp trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang có dấu hiệu hồi phục mạnh mẽ. Xuất khẩu thiết bị giao thông tăng 44,8%, chủ yếu từ phương tiện cơ giới (43,5%) và ô tô (37,2%). Trong khi đó, xuất khẩu máy móc tăng 35,8%, dẫn đầu là máy phát điện (40,7%). Ngoài ra, xuất khẩu máy móc điện cũng tăng (30,9%), chất bán dẫn tăng (27,8%); Các mặt hàng khác tăng (21,9%), dẫn đầu là các công cụ khoa học (19,8%), hóa chất (33,1%), nguyên liệu nhựa (33,5%) và hàng hóa sản xuất (55,1%); các sản phẩm từ sắt thép (88,3%). Xuất khẩu sang các nước tăng như sau: Trung Quốc (18,9%), Đài Loan (39,9%), Hồng Kông (18,9%), Hàn Quốc (24,5%), Thái Lan (99,5%), Mỹ (26,8%), Đức (35,9%) và Úc (75,7%).(1)

Nhập khẩu vào Nhật Bản đã tăng 28,5% so với cùng kỳ năm ngoái, lên 6.915 tỷ Yên vào tháng 7 năm 2021, thấp hơn kỳ vọng của thị trường về mức tăng 35,1%. Đây là tháng thứ sáu liên tiếp tăng trưởng về các lô hàng nhập khẩu trong bối cảnh nhu cầu trong nước đang phục hồi sau đại dịch. Nhập khẩu máy móc điện tăng (21,5%), dẫn đầu là chất bán dẫn (38,8%). Ngoài ra, nhập khẩu của các mặt hàng khác cũng tăng (5%), được thúc đẩy bởi các thiết bị khoa học (10,7%) và nhóm hóa chất tăng (21,8%) chủ yếu là hàng y tế tăng (5,2%). Nhập khẩu máy móc tăng (6,5%), dẫn đầu là máy phát điện tăng (27,1%); nhóm hàng chế tạo tăng (31,7%), dẫn đầu là kim loại màu (98,2%); nguyên liệu thô (63,3%), quặng sắt (206,6%). Nhập khẩu nhiên liệu khoáng sản tăng (79,8%) chủ yếu tăng bởi xăng dầu (116%) và khí thiên nhiên hóa lỏng-LNG (41,9%) . Nhập khẩu tăng từ Trung Quốc (12,4%), Hồng Kông (40,1%), Đài Loan (35,4%), Hàn Quốc (40,2%),  Mỹ (24,4%) và Úc (41,5%).(2)

2. Giá sản xuất tại Nhật Bản tăng cao nhất trong 13 năm

Giá sản xuất tại Nhật Bản đã tăng 5,6% vào tháng 7 năm 2021. Đây là tháng thứ năm liên tiếp xảy ra lạm phát giá sản xuất, và cao nhất kể từ tháng 9 năm 2008 trong bối cảnh giá cả hàng hóa đang tăng mạnh. Giá đồ uống và thực phẩm tăng (2% so với 1,8% trong tháng 6), hóa chất (10,9% so với 9,7%), xăng dầu và than (38,8% so với 42%), sắt thép (11,8% so với 9,6%), sản phẩm kim loại (1% so với 0,2%), kim loại màu (32,3% so với 37,6%), máy móc sản xuất (0,7% so với 0,2%) và các sản phẩm công nghiệp chế tạo khác (0,3% so với 0,3%) và linh kiện điện tử (0,6% so với 0,3%). Ngược lại, chi phí cho máy móc điện và thiết bị điện lại giảm (-0,2% so với -0,6%) và thông tin liên lạc (-1,6% so với -2,1%).(3)

3. Niềm tin của các nhà sản xuất Nhật Bản cao nhất trong 3 năm:

Chỉ số niềm tin của các nhà sản xuất ở Nhật Bản đã tăng lên 33 điểm vào tháng 8 năm 2021 từ mức 25 điểm của tháng trước, mức tăng cao nhất kể từ tháng 1 năm 2018. Niềm tin của các nhà sản xuất đã trở nên tích cực hơn. Đơn đặt hàng về các hàng hóa công nghệ cao tăng mạnh. Niềm tin được cải thiện ở các công ty sản xuất hóa chất (72 điểm so với 44 điểm trong tháng 7); máy móc điện (28 điểm so với 19 điểm); nhà máy lọc dầu, gốm sứ (33 điểm so với 22 điểm); sản phẩm kim loại, máy móc (53 điểm so với 43 điểm) và hàng dệt, giấy (0 điểm so với -17 điểm). Trong khi đó, niềm tin của các công ty sản xuất thép, kim loại màu suy giảm (0 điểm so với 9 điểm); ô tô, thiết bị vận tải (34 điểm so với 46 điểm). Chỉ số niềm tin ở ngành dịch vụ tăng lên 5 điểm từ -3 điểm tháng 7, mức tăng cao nhất kể từ tháng 2 năm 2020.(4)

4. Lạm phát giá bán buôn tại Nhật Bản

Chỉ số giá hàng hóa doanh nghiệp (CGPI) tại Nhật Bản đã tăng 5,6% vào tháng 7 năm 2021 so với một năm trước đó và cao hơn mức đồng thuận của thị trường là 5%. Đây là lần lạm phát giá bán buôn với tốc độ tăng nhanh nhất kể từ tháng 9 năm 2008. Giá bán buôn tại Nhật Bản tăng cho thấy lạm phát hàng hóa đang diễn ra trên thế giới và đồng yên suy giảm đã đẩy chi phí nhập khẩu nguyên liệu thô. Giá bán buôn tăng mạnh đối với nhiều nguyên liệu thô, bao gồm: gỗ tăng 33,1%, dầu và than đá tăng 38,8%.(5)

5. Niềm tin của người tiêu dùng tăng nhẹ:

Chỉ số niềm tin người tiêu dùng ở Nhật Bản đã tăng lên 37,5 điểm vào tháng 7 do hầu hết các chỉ số chính đều được cải thiện: sinh kế tổng thể (tăng 0,4 điểm lên 39 điểm ); tăng trưởng thu nhập (tăng 0,3 điểm lên 37,9 điểm) và nhận thức về việc làm (tăng 0,1 điểm lên 35,1 điểm). Trong khi đó, mức độ sẵn sàng mua hàng hóa lâu bền lại giảm 0,6 điểm xuống 37,8 điểm. Sự cải thiện tổng thể phản ánh sự gia tăng niềm tin tiêu dùng trên diện rộng: Người tiêu dùng trở nên ít bi quan hơn về sinh kế tổng thể, tăng trưởng thu nhập và cơ hội việc làm trong sáu tháng tới, trong khi mức độ sẵn sàng mua hàng hóa lâu bền có chiều hướng giảm nhẹ so với cuộc khảo sát của tháng trước.

Các chuyên gia của FocusEconomics dự báo tiêu dùng cá nhân sẽ tăng 1,5% vào năm 2021, tăng 0,2 điểm phần trăm so với dự báo của tháng trước và tăng 3,1% vào năm 2022.(6)

Trần Ngọc Nhật

Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

Tài liệu tham khảo và trích dẫn

1. Japan Exports Extend Gains

https://tradingeconomics.com/japan/exports

2. Japan Imports Grow for 6th Month

https://tradingeconomics.com/japan/imports

3. Japan Producer Prices Rise the Most in Nearly 13 Years

https://tradingeconomics.com/japan/producer-prices-change

4. Japan Business Mood Hits 3-1/2-Year High

https://tradingeconomics.com/japan/reuters-tankan-index

5. Wholesale inflation hits 13-year high in Japan as costs of imports rise

https://www.newsonjapan.com/html/newsdesk/article/131754.php

6. Consumer sentiment hits 17-month high in July

https://www.focus-economics.com/countries/japan/news/consumer-confidence/consumer-sentiment-hits-17-month-high-in-july