1. Nhật Bản thâm hụt thương mại tiếp tục giảm:

Thâm hụt thương mại của Nhật Bản giảm xuống còn 294,24 tỷ Yên vào tháng 9 năm 2024 từ mức thặng dư 60,56 tỷ Yên cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ ba liên tiếp thâm hụt thương mại, tệ hơn dự báo của thị trường là thâm hụt 237,6 tỷ yên, với xuất khẩu bất ngờ giảm trong khi nhập khẩu tăng(1). Nhập khẩu vào Nhật Bản tăng 2,1% so với cùng kỳ năm ngoái lên 9.332,55 tỷ yên vào tháng 9 năm 2024 sau mức tăng trưởng 2,3% vào tháng 8, thấp hơn so với mức đồng thuận của thị trường là 3,2%. Đây là tháng tăng thứ sáu nhưng là tháng tăng chậm nhất trong chuỗi. Lượng mua máy móc điện tăng 2,7%, nhờ vào chất bán dẫn (11,4%); nhập khẩu các mặt hàng khác tăng 0,4%, nhờ vào các thiết bị khoa học, quang học (7,5%). Lượng nhập khẩu hóa chất tăng 4,8%, dẫn đầu là các sản phẩm y tế (9,1%). Máy móc nhập khẩu tăng 9,8%, nhờ vào máy tính (25,6%). Lượng hàng sản xuất tăng 2,3% do kim loại màu (3,8%). Lượng mua thiết bị vận tải tăng 0,3%, liên quan đến ô tô (22,5%). Mặt khác, nhập khẩu nhiên liệu khoáng sản giảm 3,7%, đáng chú ý là dầu mỏ (-10,5%). Nhập khẩu tăng từ Hoa Kỳ (6,8%), Hồng Kông (42,7%), Đài Loan (11,5%), Hàn Quốc (1,0%), Việt Nam (7,2%), Ấn Độ (22,8%), Đức (11,7%), Nga (2,8%) và EU (4,5%) nhưng giảm từ Trung Quốc (-1,9%), Úc (-7,4%) và Trung Đông (-6,8%). (2).Xuất khẩu từ Nhật Bản giảm 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 9.038,20 tỷ yên vào tháng 9 năm 2024, đảo ngược mức tăng trưởng 5,5% được điều chỉnh nhẹ vào tháng 8 và không đạt được dự báo của thị trường về mức tăng 0,5%. Đây là lần giảm đầu tiên kể từ tháng 11 năm 2023, với doanh số bán thiết bị vận tải giảm 7,5%, chịu ảnh hưởng của xe cơ giới (-9,2%) và ô tô (-9,7%). Ngoài ra, các lô hàng máy móc giảm 3,3%, chủ yếu là do máy phát điện (-6,0%). Doanh số bán hàng sản xuất giảm 0,3%, do các sản phẩm sắt thép (-5,7%). Ngược lại, xuất khẩu máy móc điện tăng 0,8%, nhờ chất bán dẫn (10,1%) và IC (19,3%). Các lô hàng khác tăng 9,5%, nhờ các dụng cụ khoa học, quang học (4,8%); trong khi các lô hàng hóa chất tăng 1,3%, được hỗ trợ bởi vật liệu nhựa (5,2%). Xuất khẩu giảm sang Trung Quốc (-7,3%), Hoa Kỳ (-2,4%), Thái Lan (-8,6%), Việt Nam (-4,7%), Đức (-7,5%) và EU (-9,0%), nhưng tăng sang Hồng Kông (8,1%), Đài Loan (12,9%), Hàn Quốc (4,4%), Singapore (9,8%), Ấn Độ (18,4%) và Nga (98,5%).. (3)

2. Giá thực phẩm tại Nhật Bản tăng chậm lại:

Giá thực phẩm tại Nhật Bản tăng 3,4% so với cùng kỳ năm trước vào tháng 9 năm 2024, chậm lại so với mức tăng 3,6% trong tháng trước. Chi phí giảm đối với rau tươi (6,8% so với 12,5% vào tháng 8), cá & hải sản (0,4% so với 0,6%), thịt (4,1% so với 4,6%), bánh & kẹo (3,3% so với 4,1%), thực phẩm nấu chín (2,1% so với 2,5%) và đồ uống (3,5% so với 3,9%). Đồng thời, chi phí cho các sản phẩm từ sữa và trứng tiếp tục giảm (-2,9% so với -2,8%). Ngược lại, giá tăng nhanh đối với trái cây tươi (10,6% so với 10,1%), ngũ cốc (10,4% so với 6,5%), dầu, chất béo & gia vị (0,3% so với 0,2%) và đồ uống có cồn (0,7% so với 0,5%)..(4)

3. Tỷ lệ lạm phát của Nhật Bản đạt mức thấp nhất trong 5 tháng:

Tỷ lệ lạm phát hàng năm tại Nhật Bản đã giảm xuống 2,5% vào tháng 9 năm 2024 từ mức 3,0% của tháng trước, đánh dấu mức thấp nhất kể từ tháng 4. Giá điện tăng ít nhất trong ba tháng do tác động của việc xóa bỏ trợ cấp năng lượng vào tháng 5 (15,2% so với 26,2% vào tháng 8) và giá khí đốt tăng chậm hơn nhiều (7,7% so với 11,1%). Hơn nữa, chi phí đã giảm đối với thực phẩm (3,4% so với 3,6%), đồ nội thất & đồ dùng gia đình (4,8% so với 5,2%), giao thông (0,1% so với 0,2%) và văn hóa (4,3% so với 4,8%). Ngoài ra, giá cả tiếp tục giảm đối với dịch vụ truyền thông (-2,6% so với -2,4%) và giáo dục (-1,0% so với -1,0%). Mặt khác, lạm phát vẫn không đổi đối với nhà ở (0,7%) và chăm sóc sức khỏe (1,5%), trong khi tăng nhẹ đối với quần áo (2,4% so với 2,3%) và hàng tạp hóa (0,9% so với 0,8%). Trong khi đó, tỷ lệ lạm phát cốt lõi đạt mức thấp nhất trong năm tháng là 2,4%, giảm so với mức 2,8% của tháng 8, so với mức đồng thuận là 2,3%. Trên cơ sở hàng tháng, CPI giảm 0,3%, cho thấy mức giảm đầu tiên kể từ tháng 2 năm 2023..(5)

4. Giá sản xuất của Nhật Bản tăng cao:

Giá sản xuất tại Nhật Bản tăng 2,8% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 9 năm 2024, sau mức tăng nhẹ nhất trong ba tháng là 2,6% trong tháng trước và cao hơn ước tính của thị trường là 2,3%. Đây là tháng thứ 43 liên tiếp lạm phát sản xuất, do chi phí thiết bị vận tải tiếp tục tăng (1,3% so với 1,3% vào tháng 8), đồ uống và thực phẩm (2,0% so với 2,2%), hóa chất (0,3% so với 1,1%), máy móc điện (2,5% so với 2,4%), máy móc sản xuất (3,7% so với 3,7%), máy móc đa dụng (3,2% so với 3,4%), sản phẩm kim loại (2,7% so với 2,9%), sản xuất khác (3,6% so với 3,2%), sản phẩm nhựa (2,0% so với 2,0%), kim loại màu (9,7% so với 11,4%), thông tin (3,5% so với 3,0%) và máy móc phục vụ kinh doanh (3,2% so với 3,4%). Cùng lúc đó, giá dầu mỏ và than đá phục hồi (1,3% so với -3,8%) và sắt thép (0,2% so với -0,2%). Giá sản xuất hàng tháng giảm không đổi, vượt qua mức đồng thuận là giảm 0,3% và sau mức giảm 0,2% vào tháng 8.(6)

5. Chi tiêu hộ gia đình Nhật Bản giảm:

Chi tiêu hộ gia đình tại Nhật Bản đã giảm theo giá trị thực tế 1,9% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 8 năm 2024, so với dự báo của thị trường là giảm 2,6%. Kết quả mới nhất theo sau mức tăng 0,1% trong tháng trước, là lần giảm thứ sáu trong năm cho đến nay. Chi tiêu hộ gia đình tại Nhật Bản đã giảm theo giá trị thực tế 1,9% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 8 năm 2024, thấp hơn dự báo của thị trường là giảm 2,6%. Kết quả mới nhất theo sau mức tăng 0,1% trong tháng trước, đánh dấu lần giảm thứ sáu trong năm cho đến nay. Chi tiêu yếu cho nhà ở (-7,4% so với 17,3% vào tháng 7), nhiên liệu, điện & nước (-2,4% so với -4,6%), giao thông & thông tin liên lạc (-17,1% so với -4,3%), giáo dục (-3,4% so với 8,9%), văn hóa & giải trí (-6,9% so với 5,6%). Ngược lại, chi tiêu tăng cho thực phẩm (2,8% so với -1,7%), chăm sóc y tế (4,1% so với 1,6%), đồ nội thất và đồ dùng gia đình (6,7% so với -2,0%) và tiêu dùng khác (2,9% so với -0,9%). Chi tiêu cá nhân hàng tháng tăng 2,0% vào tháng 8, vượt mức đồng thuận là 0,5% và cho thấy mức tăng nhanh nhất trong một năm..(7)

6. Nhật Bản hỗ trợ 2 triệu USD giúp Việt Nam khắc phục hậu quả bão Yagi

Ngày 11/10, theo thông tin từ Đại sứ quán Nhật Bản, Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Chính phủ Nhật Bản đã công bố khoản hỗ trợ 2 triệu USD thông qua IOM và UNICEF để triển khai các nỗ lực cứu trợ quan trọng, giúp Việt Nam khắc phục sớm hậu quả do bão số 3 (Yagi) gây ra.

Trong khoản hỗ trợ trên, có 1 triệu USD để UNICEF Việt Nam thực hiện cung cấp các dịch vụ thiết yếu về nước sạch, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường và bảo vệ trẻ em cho 21.251 cá nhân và 1 triệu USD để IOM Việt Nam hỗ trợ nơi ở tạm thời và cung cấp các đồ dùng thiết yếu cho 16.800 cá nhân tại các tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nhất của cơn bão. Khoản hỗ trợ này sẽ đóng vai trò cầu nối, tạo điều kiện cho sự phối hợp đa ngành rộng rãi hơn, cũng như tăng cường các nỗ lực xuyên suốt trong đảm bảo nơi ở, chăm sóc y tế, giáo dục và dinh dưỡng cho trẻ em và các gia đình ở vùng bị thiên tai. Trong khuôn khổ kế hoạch hợp tác chung của Liên hợp quốc với Chính phủ Việt Nam, IOM và UNICEF tập trung vào việc hỗ trợ các hộ gia đình dễ bị tổn thương nhất trong đó có trẻ em, những người phải sơ tán và di dời do bão.

Chính phủ Nhật Bản đã hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả bão số 3 gồm vật tư cứu trợ khẩn cấp (thiết bị lọc nước và tấm plastic đa chức năng) cho 2.000 hộ gia đình nhằm khắc phục thiệt hại do bão gây ra; cung cấp các lô hàng cứu trợ khẩn cấp thông qua Trung tâm Điều phối ASEAN về hỗ trợ nhân đạo trong thiên tai (Trung tâm AHA), bao gồm 2.000 bộ dụng cụ gia đình, 1.000 bộ dụng cụ sửa chữa nơi sơ tán, 1.000 bộ đồ dùng bếp và 3.000 bộ dụng cụ vệ sinh cá nhân, với tổng trị giá khoảng 250.000 USD, trong đó có 230.000 USD được cung cấp thông qua Quỹ Hội nhập Nhật Bản – ASEAN (Quỹ JAIF); Viện trợ vật tư cứu trợ khẩn cấp thông qua UNICEF (bao gồm 850 thùng chứa nước, trị giá 70.000 USD). (8)

7. Nhật Bản giải tán Hạ viện trước thềm tổng tuyển cử

Nội các của Thủ tướng Ishiba phê duyệt kế hoạch giải tán Hạ viện vào sáng 9/10, tức là ngày cuối cùng của phiên họp Quốc hội bất thường. Theo lịch trình, danh sách bầu cử sẽ được chốt và niêm yết vào ngày 15/10, việc bỏ phiếu và kiểm phiếu sẽ diễn ra vào ngày 27/10.

Nhiệm kỳ hiện tại của các thành viên Hạ viện kết thúc vào tháng 10/2025 và sẽ phải tổ chức bầu cử vào thời điểm đó. Tuy nhiên, theo Hiến pháp Nhật Bản, Thủ tướng có thẩm quyền giải tán Hạ viện. Diễn biến giải tán Hạ viện diễn ra chỉ 8 ngày sau khi ông Ishiba trở thành Thủ tướng mới của Nhật Bản, được coi là động thái nhanh nhất của một nhà lãnh đạo thời hậu chiến. (9)

Trần Ngọc Nhật, Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

1. Japan Trade Balance Swings to Deficit

https://tradingeconomics.com/japan/balance-of-trade

2. Japan Import Growth Below Estimates

https://tradingeconomics.com/japan/imports-yoy

3. Japan Exports Fall for First Time in 10 Months

https://tradingeconomics.com/japan/exports-yoy

4. Japan Food Prices Rise at Softer Pace

https://tradingeconomics.com/japan/food-inflation

5. Japan Inflation Rate Hits 5-Month Low

https://tradingeconomics.com/japan/inflation-cpi

6. Japan Producer Prices Rise More than Expected

https://tradingeconomics.com/japan/producer-prices-change

7. Japan Household Spending Falls Less than Estimated

https://tradingeconomics.com/japan/household-spending

8. Nhật Bản hỗ trợ khẩn cấp 2 triệu USD giúp Việt Nam khắc phục hậu quả bão số 3

https://bnews.vn/nhat-ban-ho-tro-khan-cap-2-trieu-usd-giu-p-viet-nam-khac-phuc-hau-qua-bao-so-3/350019.html

9. Nhật Bản giải tán Hạ viện trước thềm tổng tuyển cử

https://bnews.vn/nhat-ban-co-the-bau-thu-tuong-ngay-dau-thang-10/346025.html