Chiều ngày 17/11 tại NewYork, Mỹ (sáng ngày 18 theo giờ Nhật Bản), Thủ tướng Shinzo Abe đã lần đầu tiên gặp gỡ với Tổng thống mới đắc cử Donal Trump. Cuộc hội đàm lần này rất đặc biệt bởi thực tế tổng thống sắp mãn nhiệm Barack Obama vẫn đang là người đồng cấp chính thức của ông Abe, nhưng ông Abe lại gặp ông Trump trước khi ông Trump nhậm chức. Đây là động thái chưa từng có đối với một thủ tướng của Nhật Bản và cho thấy tầm quan trọng của quan hệ đồng minh Nhật – Mỹ. Trong quá trình tranh cử, ông Donal Trump từng đề xuất những chính sách gây tranh cãi đối với Nhật Bản nên Thủ tướng Abe nôn nóng muốn biết thực sự ông Trump nghĩ gì. Bên cạnh đó, ông Abe cũng muốn nhanh chóng thắt chặt quan hệ bằng cách thực hiện những bước cần thiết, trong đó có xây dựng mối quan hệ cá nhân đáng tin cậy với ông Trump, vì phía Nhật Bản hầu như không có kênh nào tiếp xúc với ông Trump. Ngoài ra, đây là cuộc gặp đầu tiên của ông Trump sau khi đắc cử với một nguyên thủ quốc gia.

Cuộc hội đàm diễn ra tại dinh thự của ông Donal Trump ở Trump Tower, Manhattan, trong khoảng 90 phút, dài hơn so với dự định 30 phút. Phía Nhật Bản chỉ có Thủ tướng Abe và phiên dịch, phía ông Donal Trump có thêm sự tham dự của cô con gái lớn Ivanka Trump, một cố vấn quan trọng trong chiến dịch tranh cử tổng thống[1].

Sau cuộc hội đàm Thủ tướng Abe nói với báo giới rằng hai ông đã nói chuyện thong thả, cụ thể, cởi mở và thẳng thắn. Hội đàm diễn ra trong không khí rất ấm cúng, xây dựng được mối quan hệ tin tưởng. Ông tin rằng tổng thống mới đắc cử Donal Trump là nhà lãnh đạo đáng tin cậy.

Ngoài ra, thủ tướng Abe bày tỏ tư tưởng cơ bản như chính sách ngoại giao đảm bảo an ninh lấy đồng minh Nhật – Mỹ làm trụ cột. Ông nói: “Nhiều vấn đề được đề cập nhưng tổng thống mới đắc cử Donal Trump vẫn chưa chính thức nhậm chức, thêm nữa đây là cuộc hội đàm không chính thức nên ông muốn giữ kín nội dung buổi nói chuyện”[2].

Thực tế, vẫn chưa thể biết ông Trump tới đây sẽ thực hiện những chính sách cụ thể nào, nhưng trước hết thủ tướng Abe thúc đẩy xây dựng quan hệ với chính quyền mới của ông Trump bằng nhiều cách bao gồm cả việc thông qua các hội nghị.

Một quan chức Bộ ngoại giao cho hay cuộc hội đàm lần này đã thành công và đạt được mục đích là gặp tổng thống đắc cử Donal Trump xây dựng mối quan hệ tin tưởng. Trong lần gặp này, Thủ tướng Abe đã truyền đạt những suy nghĩ của ông, hai nước tiếp tục hợp tác về các chính sách cụ thể[3].

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Inada cho rằng đồng minh Nhật – Mỹ là mối quan hệ rất quan trọng, Thủ tướng Abe có thể nói chuyện thẳng thắn với ông Trump là bước đi tốt trong việc xây dựng mối quan hệ tin tưởng.

Về cuộc hội đàm giữa thủ tướng Abe và ông Donal Trump, chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Nhật Bản, ông Kobayshi Yoshimitsu cho rằng những kết quả to lớn đạt được qua cuộc hội đàm với ông Trump là thành công của thủ tướng Shinzo Abe và cũng là tin tốt lành cho Nhật Bản. Lịch sử đến nay cho thấy nhiều trường hợp những phát ngôn khi tranh cử và hành động sau khi trở thành tổng thống có sự khác nhau, hi vọng ông Trump có những thay đổi tùy theo tình hình thực tế.

Sau cuộc hội đàm với thủ tướng Abe, ông Donal Trump đã đăng ảnh ông và thủ tướng Abe đang tươi cười lên Facebook cá nhân với bình luận thủ tướng Abe đã đến thăm nhà ông, và rất vui mừng cho sự bắt đầu của tình bạn vĩ đại. Những hình ảnh này bước đầu xóa tan lo ngại về tương lai của mối quan hệ Nhật - Mỹ.

Về chuyến thăm Mỹ của thủ tướng Shinzo Abe, trang báo mạng Yomiuri bình luận rằng quyền hạn của tổng thống tại Mỹ rất lớn, và có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các vị trí lãnh đạo. Nếu nguyên thủ hai nước Nhật – Mỹ duy trì được mối quan hệ tốt đẹp như giữa ông Nakasone và ông Reagan hoặc ông Koizumi và ông Bush trong quá khứ thì có thể giải quyết được những khó khăn trong ngoại giao [4].

Phan Cao Nhật Anh, Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản, Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

[1]［ニュース］安倍首相「信頼築けると確信」＝トランプ氏と初会談−１時間半、再会で一致

http://www.nippon.com/ja/behind/l10019/

[2]首相 トランプ氏と「信頼関係築けると確信持てた」

http://www3.nhk.or.jp/news/html/20161118/k10010773651000.html?utm_int=news-politics_contents_list-items_013

[3]首相 トランプ氏と「信頼関係築けると確信持てた」

http://www3.nhk.or.jp/news/html/20161118/k10010773651000.html?utm_int=news-politics_contents_list-items_013

[4]首相ＶＳトランプ　まずは信頼関係を構築したい

http://www.yomiuri.co.jp/editorial/20161118-OYT1T50174.html