Ngày 15/12/2016, Tổng thống Nga Vladimir Putin tới thăm Nhật Bản để hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Thực tế, kế hoạch thăm Nhật Bản của Tổng thống Putin đã dự định thực hiện vào năm 2014, nhưng nhiều lần trì hoãn do cuộc khủng hoảng Ukraine và sự mâu thuẫn giữa Nga với Mỹ và các nước phương Tây. Bất đồng trong quan hệ giữa Nhật Bản và Nga là vấn đề tranh chấp chủ quyền 4 đảo lãnh thổ phương bắc (quần đảo Nam Kuril theo cách gọi của Nga). Tên 4 đảo trong tiếng Nhật gọi là Habomai, Shikotan, Etorofu và Kunashiri. Hiện nay, các đảo này do Nga kiểm soát thực tế, Nhật Bản tuyên bố chủ quyền và coi là một phần lãnh thổ thuộc Hokkaido. Đây cũng là nguyên nhân khiến Nhật Bản và Nga chưa thể ký kết hiệp ước hòa bình từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai. Cuộc gặp thượng đỉnh lần này giữa Thủ tướng Shinzo Abe và Tổng thống Putin dự kiến sẽ thảo luận về việc hợp tác kinh tế trên 4 hòn đảo này. Trước thềm hội nghị, đài NHK Nhật Bản đã tiến hành phỏng vấn 1037 người vốn là cư dân của các đảo lãnh thổ phương bắc hoặc con cháu họ. 53% tương đương 554 người đã trả lời với những nội dung chính sau.

1. Về triển vọng trao trả lãnh thổ phương bắc

+ Sau chiến tranh, bạn đã từng quay trở lại đảo nơi bạn hoặc gia đình bạn đã sinh ra?

(1) Đã từng (23%)

(2) Chưa từng (75%)

(3) Không phải là nơi sinh ra nhưng đã từng đến (2%)

+ Giả sử 4 đảo được trả lại cho Nhật Bản, bạn có muốn sống ở đó hay không?

(1) Muốn sống ở đó (10%)

(2) Không nghĩ sẽ sống ở đó (68%)

(3) Khó nói (21%)

+ Với những người trả lời muốn sống ở trên, lý do là gì (chỉ được chọn 1 trong các lý do sau)?

(1) Vì đó là quê hương (45%)

(2) Muốn trở về cuộc sống ngày xưa (2%)

(3) Có mộ của tổ tiên (5%)

(4) Có thiên nhiên phong phú (20%)

(5) Ổn định cuộc sống (0%)

(6) Có cơ hội thành công trong công việc (5%)

(7) Không có lý do gì đặc biệt (7%)

(8) Khác (5%)

+ Trong trường hợp 4 đảo thực sự được trả lại, bạn có nghĩ là có thể sống trên những đảo này hay không?

(1) Có thể sống (18%)

(2) Không thể (80%)

+ Với những người trả lời không thể sống, lý do đưa ra là (có thể chọn nhiều lý do)?

(1) Bản thân bị bệnh (4%)

(2) Gia đình bị bệnh (2%)

(3) Bản thân đã có tuổi (21%)

(4) Gia đình đã có tuổi (4%)

(5) Vì giáo dục của con cái (1%)

(6) Không có tiền để di trú (6%)

(7) Khí hậu và môi trường không tốt (8%)

(8) Sinh kế không ổn định (9%)

(9) Hạ tầng xã hội chưa đảm bảo (11%)

(10) Gia đình không muốn (7%)

(11) Không muốn rời khỏi chỗ ở hiện tại (16%)

(12) Người Nga đã sống ở đó (9%)

(13) Khác (2%)

2. Về quan hệ Nhật - Nga

+ Bạn đánh giá thế nào về quan hệ Nhật – Nga?

(1) Rất tốt (1%)

(2) Tốt　(6%)

(3) Bình thường (39%)

(4) Xấu (43%)

(5) Rất xấu (4%)

+ Bạn nghĩ thế nào về việc Nga tiếp tục kiểm soát 4 đảo lãnh thổ phương bắc?

(1) Rất đáng tiếc (42%)

(2) Đáng tiếc nhưng phải chấp nhận (52%)

(3) Không nghĩ gì (4%)

+ Hai lãnh đạo Nhật và Nga thống nhất kế hoạch hợp tác kinh tế với 8 điểm phát triển kinh tế Viễn đông, thúc đẩy giao lưu kinh tế. Bạn có kỳ vọng vào việc đẩy mạnh giao lưu kinh tế Nhật – Nga?

(1) Kỳ vọng nhiều (10%)

(2) Có kỳ vọng (35%)

(3) Không kỳ vọng lắm (36%)
(4) Hoàn toàn không (10%)
(5) Không rõ (8%)

3. Về việc trao trả lãnh thổ phương bắc

+ Tổng thống Nga Putin đến Nhật Bản hội đàm, bạn có nghĩa nhờ đó sẽ tiến triển đàm phán vấn đề trao trả?

(1) Sẽ tiến triển 17%

(2) Không tiến triển 56%

(3) Không rõ 25%

+ Vấn đề lãnh thổ phương bắc, chính phủ Nhật Bản nên xử lý như thế nào?

(1) Nên quan tâm việc trao trả 4 đảo 29%

(2) Không nên chỉ quan tâm đến việc trao trả 4 đảo 56%

(3) Không rõ 13%

+ Bạn nghĩ thế nào về yêu cầu Nga trả lãnh thổ phương bắc?

(1) Nên cùng trao trả 4 đảo (30%)

(2) Trả hai đảo Habomai và Shikotan、giải quyết vấn đề lãnh thổ phương bắc 6%

(3) Trước hết, trả hai đảo Habomai và Shikotan、tiếp tục đàm phán trao trả hai đảo Kunashiri và Etorofu (42%)

(4) Nhật – Nga cùng sở hữu chung 4 đảo (7%)

(5) Không yêu cầu trả cả 4 đảo (1%)

(6) 1-5 không thích hợp (10%)

+ Với những người chọn mục 6 ở trên, theo bạn nên giải quyết như thế nào?

(1) Trả 3 đảo Habomai, Shikotan, Kunashiri (32%)

(2) Chia đều diện tích (9%)

(3) Tự do đánh bắt cá xung quanh 4 đảo phương bắc cho dù việc trao trả có thực hiện được hay không (28%)

(4) Tự do tiến hành giao lưu kinh tế cho dù việc trao trả có thực hiện được hay không (15%)

+ Bạn nghĩ khi nào 4 đảo phương bắc được trả lại cho Nhật Bản?

(1) Trong khoảng 1-2 năm (3%)

(2) Trong khoảng 3-5 năm (13%)

(3) Khoảng 10 năm (16%)

(4) Khoảng 20 năm (10%)

(5) 30 năm hoặc lâu hơn nữa (40%)

+ Bạn nghĩ nên thế nào về 4 đảo phương bắc?

(1) Nên chỉ có người Nhật Bản sống (17%)

(2) Sống cùng với người dân Nga đang sinh sống (31%)

(3) Người dân Nhật dù không sống vẫn nên có thể tự do đi lại (38%)

(4) Khác (4%)

Phan Cao Nhật Anh, Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản, Viện nghiên cứu Đông Bắc Á

Nguồn:

北方領土 元島民と子孫を対象にアンケート

http://www3.nhk.or.jp/news/html/20161214/k10010806581000.html