Thủ tướng Nhật Bản Kishida tại cuộc họp báo tại Văn phòng Thủ tướng ngày 14/8/2024 đã tuyên bố sẽ không tranh cử vị trí Chủ tịch Đảng Tự do Dân chủ. Điều này có nghĩa là sau khi vị trí Chủ tịch đảng cầm quyền mới của Nhật Bản được bầu chọn, ông Kishida sẽ từ chức Thủ tướng.

Tại cuộc họp báo này, Thủ tướng Kishida đã phát biểu rằng: "Trong cuộc bầu cử Chủ tịch Đảng lần này, điều quan trọng là phải chứng tỏ trước nhân dân cả nước rằng Đảng Tự do Dân chủ đang thay đổi. Để làm được điều này, cần có một cuộc bầu cử minh bạch và cởi mở. Và những cuộc tranh luận tự do và mạnh mẽ sẽ là rất cần thiết. Trong bối cảnh đó, bước đầu tiên dễ hiểu nhất để chứng minh rằng Đảng Tự do Dân chủ đang thay đổi là tôi sẽ rút lui. Tôi sẽ không tham gia cuộc bầu cử Chủ tịch Đảng sắp tới."

Thủ tướng Kishida đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Chủ tịch Đảng Tự do Dân chủ cầm quyền vào tháng 9/2021. Tính đến mùa thu năm nay là năm thứ ba ông Kishida nắm quyền. Với thời gian tròn 1.000 ngày nắm quyền kể từ khi nhậm chức, ông Kishida sẽ trở thành Thủ tướng tại vị lâu nhất kể từ thời đại Heisei, sau các cựu Thủ tướng Abe Shinzo và Koizumi Junichiro. Trong ba năm cầm quyền, của mình, Thủ tướng Kishida đã đưa ra các quyết định quan trọng như Nhật Bản sẽ sở hữu "khả năng phản công" (khả năng tấn công căn cứ đối phương) để ngăn chặn tấn công trong lãnh thổ đối phương, Chiến lược an ninh quốc gia và thúc đẩy tái khởi động các nhà máy điện hạt nhân. Ông cũng đã tập trung vào "các biện pháp đối phó với tình trạng giảm sinh khác biệt" và đã thể hiện sự hiện diện của mình trong lĩnh vực ngoại giao như tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh G7 tại Hiroshima.

Về những kết quả đã đạt được trong nhiệm kỳ của mình, Thủ tướng Kishida phát biểu: "Tôi tự hào về những thành tựu mà mình đã đạt được, bao gồm việc thúc đẩy việc tăng lương và đầu tư để chấm dứt nền kinh tế giảm phát kéo dài 30 năm, thay đổi chính sách năng lượng để đáp ứng nhu cầu tăng cao về điện, thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để đối phó với tình trạng sụt giảm tỷ lệ sinh, tăng cường lực lượng quốc phòng, tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh G7 Hiroshima dựa trên quan hệ Nhật - Mỹ vững chắc và dẫn dắt các cuộc thảo luận quốc tế nhằm thúc đẩy sự hợp tác trong một xã hội quốc tế ngày càng phân cực".

Về tương lai của cuộc bầu cử Chủ tịch Đảng Tự do Dân chủ cầm quyền sắp tới, Thủ tướng Kishida nhận định: "Nhật Bản đang đối mặt với những khó khăn vô cùng nghiêm trọng. Trong cuộc bầu cử Chủ tịch Đảng, tôi hy vọng sẽ có nhiều người tích cực tham gia tranh cử và sẽ có nhiều cuộc tranh luận nghiêm túc. Sau khi vị trí Chủ tịch mới được bầu chọn, tôi mong rằng sẽ không có sự chia rẽ giữa các phe. Dưới sự lãnh đạo của tân Chủ tịch Đảng, chúng ta sẽ đoàn kết và tạo ra một đội ngũ thực sự vững mạnh dựa trên năng lực và sức mạnh của chúng ta. Quan trọng là phải thực thi một nền chính trị được nhân dân đồng thuận. Tôi sẽ cân nhắc kỹ lưỡng trước khi bỏ lá phiếu của mình".

Về những vụ việc gây mất lòng tin của người dân đối với chính trị trong nước thời gian qua, ông Kishida nhấn mạnh: "Những vụ việc liên quan đến Giáo hội Thống nhất và vấn đề tiền bạc trong chính trị đã liên tiếp xảy ra, gây mất lòng tin của nhân dân đối với chính trị. Tôi đã nỗ lực ứng phó và đưa ra các giải pháp ngăn chặn sự tái diễn với tinh thần trách nhiệm của một Thủ tướng và Chủ tịch Đảng để không phụ lòng tin của người dân".

Cho biết bản thân rút lui là để chịu trách nhiệm, Thủ tướng Kishida phát biểu: "Điều còn lại là trách nhiệm của tôi với tư cách là người lãnh đạo Đảng Tự do Dân chủ. Tôi không hề do dự trong việc chịu trách nhiệm đối với các sự cố nghiêm trọng do các thành viên trong Đảng gây ra. Tôi đã quyết tâm và tự quyết định rằng, tại thời điểm này, sau khi hoàn thành các nhiệm vụ ngoại giao quan trọng, tôi sẽ rút lui để chịu trách nhiệm trước cuộc bầu cử Chủ tịch Đảng".

Ông cũng nói thêm rằng: "Tôi đã chỉ đạo việc thành lập một nhóm làm việc mới trong Bộ phận cải cách chính trị của Đảng để đưa ra các kết luận sớm cho những vấn đề còn lại liên quan đến việc sửa đổi Luật Quản lý tài chính chính trị. Với tư cách là một đảng viên, tôi sẽ tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ này, dành hết tâm huyết và cuộc đời chính trị của mình. Trước tiên, tôi sẽ hoàn thành nhiệm vụ của mình trong thời gian còn lại và làm mọi điều trong khả năng của mình với tư cách là Thủ tướng và Chủ tịch Đảng cho đến hết nhiệm kỳ vào tháng 9 tới".

Khi được hỏi "Ông sẽ ủng hộ ai trong cuộc bầu cử Chủ tịch Đảng vào tháng tới?", Thủ tướng Kishida cho biết: "Tôi nghĩ một người đã tuyên bố không tham gia tranh cử thì không nên nói gì về những vấn đề sau đó. Tuy nhiên, tôi hy vọng rằng, Chủ tịch Đảng trong tương lai sẽ tiếp tục thúc đẩy cải cách để tư duy cải cách sẽ không bị đảo ngược".

Ông nói thêm: "Tôi tự hào về những thành tựu mà tôi đã đạt được trong các nhiệm vụ chính sách mà tôi đã theo đuổi cho đến ngày hôm nay. Tôi đã suy nghĩ rất nhiều và quyết định không tham gia tranh cử lần này vì lợi ích của việc khôi phục niềm tin của Đảng Tự do Dân chủ. Tôi nghĩ rằng điều đó thể hiện sự kiên cường của một chính trị gia… Điều quan trọng là cần ứng phó với các thách thức trong và ngoài nước… Đảng Tự do Dân chủ với tư cách là đảng cầm quyền cần có được sự tin tưởng và đồng cảm từ nhân dân để tiến hành các chính sách một cách bền vững ".

Khi được hỏi về quá trình đưa ra quyết định, Thủ tướng Kishida cho biết: "Tôi đã lắng nghe nhiều ý kiến. Tuy nhiên, quyết định cuối là của bản thân tôi đưa ra".

Sau kỳ nghỉ lễ Obon của Nhật Bản, các hoạt động hướng của cuộc bầu cử chức Chủ tịch đảng Tự do Dân chủ cầm quyền sẽ chính thức bắt đầu. Trong cuộc bầu cử lần này, đã có những dự đoán được đưa ra về việc cựu Tổng Thư ký Ishiba Shigeru và cựu Bộ trưởng Môi trường Koizumi Shinjiro – những ứng cử viên được tín nhiệm trong các cuộc thăm dò dư luận cho đến nay - sẽ đứng ra tranh cử. Ngoài ra, Bộ trưởng Kỹ thuật số Kono Taro và Bộ trưởng phụ trách An ninh Kinh tế Takaiichi Sanae, những người từng tranh cử với đương kim Thủ tướng Kishida ba năm trước cũng đã bày tỏ ý định sẽ ra tranh cử. Tổng Thư ký Mogi Toshimitsu và cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế trẻ tuổi Kobayashi Takamasa cũng đang xem xét khả năng tham gia tranh cử.

TS. Đỗ Thị Ánh

Nghiên cứu viên chính, Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản, Viện nghiên cứu Đông Bắc Á

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. https://www3.nhk.or.jp/news/html/20240814/k10014548611000.html
2. https://mainichi.jp/articles/20240814/k00/00m/010/047000c
3. https://www.sankei.com/article/20240814-WIY6W7PPDRKQZFSYSUX3NQ4SE4/
4. https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUA141QL0U4A810C2000000/
5. https://sp.m.jiji.com/article/show/3315147
6. https://mainichi.jp/articles/20240814/k00/00m/010/047000c