Ngày 6/3, Triều Tiên đã phóng 4 quả tên lửa đạn đạo qua vùng biển phía Tây Bắc Nhật Bản. Tên lửa được phóng từ  Tongchang-Ri, gần biên giới chung giữa Triều Tiên và Trung Quốc và nhiều khả năng không phải là tên lửa hành trình xuyên lục địa (ICBM) có thể vươn tới lãnh thổ nước Mỹ. Những tên lửa này bay được trung bình 1000km và đạt độ cao 260km. Một số tên lửa rơi xuống khu vực cách bờ biển phía Tây Bắc Nhật Bản khoảng 300km[1].

Triều Tiên tuyên bố các vụ phóng tên lửa là hoạt động tập luyện nhằm đáp trả cuộc tập trận chung thường niên Mỹ-Hàn, đang diễn ra tại Hàn Quốc từ ngày 1/3. Tuyên bố nhấn mạnh đợt tập luyện mô phỏng hành động bắn phá căn cứ Mỹ ở Nhật Bản trong trường hợp khẩn cấp.

Các vụ bắn tên lửa của Triều Tiên và những năm 1990 và đầu năm 2000 thường không thu hút được sự chú ý quá lớn. Song những tiến bộ trong kỹ thuật bắn tên lửa của Triều Tiên khiến các nước láng giềng không khỏi lo ngại. Theo NHK, trong 4 quả tên lửa có 1 quả rơi cách bở biển khoảng 200km, gần nhất từ trước đến nay. Phân tích vị trí rơi của 4 quả tên lửa được bắn đồng thời này, có thể thấy kỹ thuật tên lửa của Triều Tiên tiến triển rõ rệt. Thủ tướng Nhật Bản  Shinzo Abe gọi vụ phóng tên lửa này của Bắc Triều Tiên là một mức đe dọa mới[2]. Nhật Bản cần phải nâng cao năng lực đối phó tên lửa đạn đạo. Tăng cường phòng thủ tên lửa là thiết yếu nhưng trong trường hợp bị tấn công cùng lúc bởi nhiều tên lửa, không đơn giản có thể bắn hạ toàn bộ.

Lần bắn tên lửa này được xem là nhằm phản đối việc Mỹ và Hàn Quốc tiến hành tập trận quân sự, điều mà Triều Tiên coi là chuẩn bị cho chiến tranh. Hàng năm, từ cuối tháng 2 đến tháng 3, cuộc tập trận chung giữa Mỹ và Hàn Quốc có tên Giải pháp then chốt/Đại bàng non (Key Resolve/Foal Eagle) diễn ra. Đây là một trong những cuộc tập trận lớn nhất của Mỹ-Hàn với sự tham gia hơn 10.000 binh lính Mỹ từ Guam, Okinawa và nước Mỹ lục địa. Triều Tiên kịch liệt lên án sự kiện này. Ông Choe Kang-il đến từ Bộ ngoại giao Triều Tiên trong một buổi phỏng vấn đã nói rằng Triều Tiên sẵn sang phóng ICBM bất cứ lúc nào và bất cứ nơi đâu. Một khi Mỹ còn tiến hành tập trận chung với Hàn Quốc, Triều Tiên sẽ tiếp tục tăng cường khả năng răn đe hạt nhân và đánh phủ đầu[3].

Thượng viện Nhật Bản đã ra nghị quyết phản đối Triều Tiên. Nghị quyết coi đây là mức đe dọa mới là hành vi khiêu khích cộng đồng quốc tế, Nhật Bản tuyệt đối không chấp nhận, phê phán mạnh mẽ và cực lực lên án Triều Tiên. Nhật Bản mạnh mẽ yêu cầu Triều Tiên từ bỏ phát triển vũ khí hạt nhân, cộng đồng quốc tế đoàn kết ngoại giao hướng tới giải quyết hòa bình dựa theo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Thủ tướng Nhật Bản nói rằng Nhật Bản sẽ thực hiện những biện pháp riêng đồng thời chủ trương liên kết với Mỹ và Hàn Quốc nhằm thúc đẩy hợp tác an ninh[4].

Ngoại trưởng Nhật Bản Kishida Fumio điện đàm với Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson và Ngoại trưởng Hàn Quốc Yun Byung-se về đoàn kết đáp trả các vụ phóng tên lửa đạn đạo mới nhất của Bắc Triều Tiên. Các Ngoại trưởng cũng nhất trí nỗ lực để Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đưa ra một thông điệp mạnh mẽ lên án Bắc Triều Tiên.

Tại Hội nghị về Giải giáp vũ khí được khai mạc tại Geneva mới đây, đại diện cho Nhật Bản tham dự hội nghị này, ông Takamizawa Nobushige, phát biểu rằng việc Bình Nhưỡng phóng thử 4 tên lửa đạn đạo này là hoàn toàn không thể chấp nhận được. Trong khi đó, đại diện của Triều Tiên nói rằng đất nước này quyết tâm tăng cường khả năng quốc phòng và răn đe hạt nhân, đồng thời lên án cuộc tập trận chung đang diễn ra giữa Mỹ và Hàn Quốc.

Tổng thống Donal Trump đã có các cuộc điện đàm riêng rẽ với Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo và Thủ tướng Hàn Quốc Hwang Kyo-ahn thảo luận cách thức để đáp trả các vụ phóng tên lửa của Bình Nhưỡng mà rõ ràng là vi phạm nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.

Nhận định về vụ bắn tên lửa của Triều Tiên, ông Tsuya Hisashi, bình luận viên đài NHK cho rằng: Thời gian Mỹ-Hàn đang tập trận chung, xung quanh bán đảo Triều Tiên quân đội Mỹ tập kết với qui mô lớn khoảng 2 tháng. Việc bắn tên lửa là sự phản đối diễn tập quân sự, nhưng có lẽ cũng thể hiện sự bất an của Kim Jong-Un. Điều đáng chú ý là kỹ thuật tên lửa của Triều Tiên đã có tiến triển. Lần bắn này có thể có nhiều loại tên lửa khác nhau, tầm bắn chính xác vào vùng biển hẹp. Triều Tiên liên tục bắn tên lửa, qua đó từng bước cải thiện kỹ thuật và kỹ năng. Trong trường hợp Triều Tiên sử dụng bệ phóng di động, nhiên liệu rắn thì rất khó nắm bắt các dấu hiệu chuẩn bị bắn tên lửa. Nếu Triều Tiên tiến gần đến giai đoạn gắn đầu đạn hạt nhân vào tên lửa thì sẽ rất nguy hiểm cho cộng đồng quốc tế[5].

Phan Cao Nhật Anh, Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản, Viện nghiên cứu Đông Bắc Á

[1]Đằng sau động thái Triều Tiên bắn tên lửa đạn đạo

Bản dịch của Thông tấn xã Việt Nam, Tin tham khảo thế giới 8/3/2017, tr.11

[2]北朝鮮のミサイル 落下海域は日本本土にこれまでで最も近い

http://www3.nhk.or.jp/news/html/20170309/k10010903961000.html?utm_int=news-politics_contents_list-items_040

[3]Triều Tiên: Bài kiểm tra đầu tiên về chính sách đối ngoại của Donal Trump ở châu Á

Bản dịch của Thông tấn xã Việt Nam, Tài liệu tham khảo đặc biệt, 9/3/2017 tr.22

[4]北朝鮮ミサイル発射に抗議の決議 衆院が可決

http://www3.nhk.or.jp/news/html/20170309/k10010904401000.html?utm_int=news-politics_contents_list-items_029

[5]北朝鮮弾道ミサイル発射　“新たな段階の脅威”

http://www.nhk.or.jp/kaisetsu-blog/300/264538.html