Phần lớn các nhà phân tích ở Nhật Bản đều thừa nhận cuộc Chiến tranh Lạnh đã chấm dứt, song không ít người lại cho rằng, cuộc chiến tranh lạnh mới chấp dứt ở Châu Âu mà chưa chấm dứt ở Châu Á.

Lý do mà họ đưa ra là vẫn còn tồn tại các nước xã hội chủ nghĩa ở Châu á, đặc biệt là hai quốc gia Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên và Trung Quốc. Trung Quốc được đánh giá có via trò rất quan trọng đối với an ninh ở khu vực. Cho dù nước này đã chuyển đổi sang thực thicơ chế kinh tế thị trường và thực hiện một số cải cách chính trị song về cơ bản họ vẫn là một nước xã họi chủ nghĩa đổi mới. Hơn nữa, tham vọng nước lớn, đặc biệt là về lãnh thổ trên biển đã được nhiều nhà phân tích quốc tế coi là một nhân tố bất ổn tiềm tàng đối với an ninh Đông á - Thái Bình Dương. Sự gia tăng ngân sách quân sự hàng năm và việc hiện đại hoá hải quân Trung Quốc đang gây lo ngại cho nhiều nước láng giềng trên biển Nam Trung Hoa. Những căng thẳng "cục bộ" giữa Trung Quốc với Đài Loan cũng được nhiều giới phân tích quốc tế quan ngại. Bởi vì về mặt chiến lược, Trung Quốc vẫn coi Đài Loan là một bộ phận của họ cho nên việc thu hồi Đài Loan vẫn là một mục tiêu bất di bất dịch của Trung Quốc. Phương Tây, nhất là Hoa Kỳ và Nhật Bản đã không ủng hộ chiến lược này của Trung Quốc, mặc dù họ không trực tiếp phản đối. Chúng ta còn nhớ mùa xuân năm 1996, Trung Quốc bắn tên lửa xung quanh eo biển Đài Loan, Hoa Kỳ phản đối bằng cách gửi một tàu sân bay tới vùng biển Đài Loan và nhằm gửi một thông điệp tới Trung Quốc rằng, họ sẵn sàng can thiệp để bảo vệ đồng minh Đài Loan.
Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên vẫn được Nhật Bản và các đồng minh của nước này coi là nhân tố ẩn chứa nhiều bất ổn, đe doạ tới an ninh ở Đông Bắc á. Với việc thực thi một chính sách đối ngoại cứng rắn và luôn đặt điều kiện cho mọi cuộc thương lượng về vũ khí hạt nhân với họ là Mĩ phải rút hết quân khỏi bán đảo Triều Tiên và phải ký hiệp ước không xâm lược Triều Tiên trên thực tế đã thổi một luồng gió lạnh vào các cuộc tiếp xúc quốc tế liên quan tới an ninh của khu vực với nước này.
Do nhận thức nhân tố Trung Quốc và Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên như vậy, cho nên Nhật Bản cho rằng tiếp tục gia tăng quan hệ an ninh với Hoa Kỳ là điều rất quan trọng đối với tình hình an ninh của Nhật Bản Hashimoto, khi còn đương nhiệm trong diễn văn đọc trước quốc hội nước này, ngày 16/2/1998 đã khẳng định "Chúng ta sẽ thực hiện biện pháp cần thiết để đảm bảo hiệu quả thực tế của phương châm chỉ đoạ mới về hợp tác phòng thủ Nhật Bản - Hoa Kỳ".
Theo quan điểm chính thức được phía Nhật Bản công bố và được thực hiện mang tính thống nhất trải qua nhiều chính phủ kế tiếp nhau đặc biệt là từ thời Hasihimoto và đến nay thì chính sách đảm bảo an ninh của Nhật Bản được dựa trên nguyên tắc:
1- Tập trung voà việc phòng thủ quốc gia, chống sự tấn công từ bên ngoài.
2- Không trở thành cường quốc quân sự đe doạ các quốc gia khác.
3- Đảm bảo sự kiểm soát dân sự.
4- Tuân thủ các nguyên tắc phi hạt nhân.
5- Thực hiện đối thoại an ninh và giao lưu phòng về với các quốc gia láng giềng. Và những nguyên tắc đó được theo đuổi dựa trên cơ sở của hợp tác an ninh Nhật Bản - Hoa Kỳ.


Thực hiện: Hoa Thư
Biên tập: nhóm website

Nguồn tin
Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á