Kể từ ngày 15 tháng 11 năm 2022, với số ca mắc COVID-19 ghi nhận lần đầu tiên trong 2 tháng qua vượt 100.000 ca và tổng số ca mắc trên toàn quốc lên tới 23.319.094 ca, Nhật Bản bắt đầu đối mặt với làn sóng thứ 8 của đại dịch. Nhật Bản bước vào làn sóng dịch COVID-19 thứ 8 với các nguy cơ lây nhiễm cao từ những biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Đặc biệt, tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi tỷ lệ người dân tiêm mũi vaccine tăng cường để đối phó với biến chủng Omicron thời điểm làn sóng lây nhiễm COVID-19 thứ 8 bắt đầu bùng phát còn quá thấp, chỉ đạt 8,2%.

Trong tháng 11 năm 2022, Nhật Bản báo cáo khoảng 100-200 ca chết do Covid mỗi ngày, con số tăng lên 200-300 vào tháng 12. Làn sóng lây nhiễm này trở nên đặc biệt nghiêm trọng vào dịp nghỉ lễ dài ngày đón Giáng sinh và Năm mới. Chỉ trong vòng một tháng, từ đầu tháng 12 năm 2022 đến đầu tháng 1 năm 2023,  Nhật Bản ghi nhận thêm 10.000 trường hợp tử vong. Giữa tháng 1 năm 2023, làn sóng thứ 8 của dịch  bệnh được cho là chạm đỉnh khi ngày 13 tháng 1 năm 2023, Nhật Bản báo cáo kỷ lục 523 trường hợp tử vong. Trước đó, số người tử vong của nước này trong ngày 11 tháng 1 chạm mốc 520 ca, lần đầu tiên con số này vượt mức 500 ca kể từ đầu đại dịch. Thời điểm này Nhật Bản là quốc gia ghi nhận số ca nhiễm Covid 19 cao nhất thế giới; số ca tử vong vì Covid đứng thứ hai toàn cầu chỉ sau Mỹ. Một trong những nguyên nhân khiến số ca tử vong tăng cao được cho là do số người già mắc Covid-19 tại Nhật Bản gia tăng. Dữ liệu của Bộ Y tế Nhật Bản cho thấy hầu hết những ca tử vong là người già từ 60 tuổi trở lên và không phải toàn bộ đều liên quan trực tiếp đến Covid-19. Biến chứng liên quan đến các bệnh nền khác như bệnh tim, ung thư và viêm phổi cũng góp phần gây ra những ca tử vong này.

Các nhà khoa học của Viện Công nghệ Nagoya dự báo làn sóng lây nhiễm COVID-19 thứ 8 sẽ giảm dần và kết thúc vào cuối tháng 2 năm 2023. Theo công bố của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, ngày 1 tháng 2 năm 2023 số người nhiễm virut corona chủng mới ở Tokyo là 4.012 người, giảm 1922 người so với một tuần trước. Đây là ngày thứ 15 liên tiếp số người nhiễm bệnh giảm so với một tuần trước đó. Ngoài ra, số bệnh nhân nặng sử dụng máy thở hoặc ECMO bằng máy tim - phổi nhân tạo tăng hai người từ ngày 31/1 lên 34/1. Số người tử vong giảm còn 19 người.

Trước mức độ nghiệm trọng của làn sóng lây nhiễm dịch bệnh thứ 8, Chính phủ Nhật Bản đã cho phép các địa phương có thể ban bố các biện pháp tăng cường đối phó với dịch COVID-19 như yêu cầu người dân hạn chế đi lại hay tránh tập trung đông người, mức độ sẽ phụ thuộc vào áp lực đối với hệ thống y tế của từng địa phương. Tuy nhiên, tương tự như làn sóng dịch thứ 7, các biện pháp đối phó sẽ không bao gồm việc hạn chế hoạt động của doanh nghiệp nhằm tránh ảnh hưởng đến bình thường hóa hoạt động kinh tế - xã hội. Các biện pháp tăng cường năng lực hệ thống y tế để chống đỡ và siết kiểm dịch người đến từ các quốc gia có số ca nhiễm nhiều cũng được chính phủ đẩy mạnh như từ 30/12, Nhật Bản yêu cầu khách du lịch đến  từ Trung Quốc phải xét nghiệm khi nhập cảnh. Những người dương tính với Covid 19 sẽ phải cách ly tập trung trong 7 ngày. Ngoài ra, chính phủ cũng kêu gọi những người mắc Covid mức độ nhẹ điều trị tại nhà trong bối cảnh các bệnh viện đang kín giường.

Theo Đạo luật về bệnh truyền nhiễm, chính phủ Nhật Bản dự định chuyển dịch bệnh COVID – 19 thể mới từ “nhóm 2” hiện tại thành "nhóm 5" là  vào ngày 8 tháng 5 năm 2023 đồng nghĩa với việc hạ cấp tình trạng pháp lý của việc nhiễm Covid-19 ngang mức cúm mùa. Hiện bệnh nhân nhiễm Covid - 19 chỉ có thể nhập viện tại các cơ sở được chỉ định. Nếu thay đổi, các bệnh viện thường cũng được phép tiếp nhận người mắc Covid-19. Thay đổi này cần có thời gian để đảm bảo cho việc chuẩn bị của chính quyền địa phương và các tổ chức y tế. (Luật Kiểm soát bệnh truyền nhiễm phân loại các bệnh truyền nhiễm từ “nhóm 1” bao gồm các loại dịch bệnh như sốt xuất huyết do vi rút Ebola đến “nhóm 5” bao gồm các loại dịch bệnh như bệnh cúm theo mùa, tùy theo nguy cơ trầm trọng và khả năng lây nhiễm của từng loại bệnh).

Để đối phó với sự phát triển virut corona chủng mới chính quyền Tokyo đã tổ chức một cuộc họp với các cơ quan liên quan vào ngày 31 tháng 12 năm 2022. Nội dung chính là duy trì hệ thống cung cấp dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe linh hoạt vừa đảm bảo đối phó linh hoạt với tình hình dịch bệnh hiện tại đồng thời chuyển dần sang phản ứng khi dịch bệnh chuyển sang “nhóm 5”. Bên cạnh đó, chính phủ sẽ hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh ngoại trú; đảm bảo giường bệnh cho sản phụ và bệnh nhân nặng; đồng thời đảm bảo các nguồn tài chính cần thiết cho quá trình chuyển đổi theo từng giai đoạn của dịch bệnh, chẳng hạn như tiếp tục tài trợ công cho các loại thuốc điều trị và chi phí y tế khi nhập viện của người dân.

Như vậy là đã ba năm kể từ ca nhiễm virut corona đầu tiên được phát hiện, Nhật Bản vẫn đang gồng mình ứng phó với làn sóng lây nhiễm thứ 8. Theo các chuyên gia nhận định biến thể Omicron và các dòng phụ của nó đang làm số ca nhiễm trên thực tế cao hơn gấp nhiều lần dữ liệu chính phủ. Điều này là do Nhật Bản đã khuyến khích người dân tự xét nghiệm và điều trị tại nhà nếu chỉ có triệu chứng nhẹ. Vì vậy, nhiều ca nhiễm đã không được báo cáo với cơ quan y tế.

Vũ Phương Hoa

Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản, Viện nghiên cứu Đông Bắc Á

TÀI LIỆU THAM KHẢO

https://vnexpress.net/nhat-ban-ghi-nhan-415-nguoi-tu-vong-vi-covid-trong-mot-ngay-4553933.html

https://www3.nhk.or.jp/news/html/20230127/k10013963141000.html

https://www3.nhk.or.jp/news/html/20230126/k10013962151000.html

https://news.yahoo.co.jp/articles/d8af197b233c163497ce8d8e35cd6624f737c842