Tại Nhật Bản, đã có nhiều doanh nghiệp đã áp dụng quản lý đa dạng như Sharp, Mitsui, Toshiba… Trong đó, việc tạo ra một môi trường làm việc thân thiện, không có sự phân biệt đối xử, khuyến khích mọi nhân viên thể hiện toàn bộ năng lực đã được các doanh nghiệp Nhật Bản thực hiện thông qua chế độ cân bằng giữa công việc và gia đình.

1. 1. Chế độ cân bằng công việc – gia đình tại Sharp

Cùng với việc thúc đẩy sự đa dạng, Sharp hỗ trợ nhân viên bằng cách tạo ra một môi trường làm việc an toàn, lành mạnh và bổ ích. Sharp đưa cho nhân viên lựa chọn cách thức làm việc – cho phép họ lựa chọn cách thức làm việc phù hợp nhất với bản thân theo từng giai đoạn của cuộc sống – do đó giúp nhân viên có sự cân bằng công việc – gia đình để có thể đạt được cuộc sống thoải mái tại nhà cũng như công sở. Đặc biệt, Sharp mở rộng chương trình chăm sóc và nuôi con nhỏ, phát sách và cung cấp các thông tin để khuyến khích nhân viên sử dụng chương trình này. Thêm vào đó, để giúp các nhân viên nhận thức được tính hiệu quả của chương trình, tăng mức độ hài lòng tại công sở và gia đình, tại Sharp liên tục triển khai thay đổi cách thức làm việc của nhân viên thông qua các sáng kiến như No Overtime Day (Không có ngày làm việc quá sức) và động viên người lao động lên kế hoạch và sử dụng ngày nghỉ hàng năm. Những nỗ lực trên được đánh giá cao và Sharp nhận được giấy chứng nhận từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản dựa trên Điều luật về đẩy mạnh giải pháp hỗ trợ nuôi dưỡng thế hệ tương lai (Act on Advancement of Measures to Support Raising Next-Generation Children) vào tháng 7 năm 2009 với biểu tượng lô gô Kurumin.

Các chương trình cân bằng công việc – gia đình

(Các chương trình chính và số người tham gia tại công ty Sharp)

1. 2. Chế độ cân bằng công việc và gia đình tại Toshiba

Tập đoàn Toshiba cố gắng nâng cao tính linh hoạt và mục tiêu của hệ thống cho phép người lao động thay đổi cách thức làm việc tùy theo hoàn cảnh cá nhân. Từ những năm 1990, Toshiba đã hỗ trợ cân bằng công việc – gia đình, triển khai nhiều giải pháp dựa trên Điều luật về đẩy mạnh giải pháp hỗ trợ nuôi dưỡng thế hệ tương lai từ năm 2005 và thành lập hệ thống hỗ trợ đạt các yêu cầu theo luật định.

Hệ thống Hỗ trợ cách thức làm việc đa dạng và số người tham gia

Trong cố gắng hỗ trợ cân bằng công việc – gia đình của nhân viên, công ty đã mở một trung tâm trông trẻ nôi bộ có tên là “Kirame-kids Yokohama” đặt tại một trong những cơ sở kinh doanh, Tổ hợp Yokohama vào 4/2011. Trung tâm bắt đầu trông 18 trẻ dưới 4 tuổi. Dịch vụ trông trẻ linh hoạt với 2 ngày mỗi tuần, 3 ngày mỗi tuần và trông bán thời gian đáp ứng nhu cầu làm việc của bố và mẹ. Trung tâm có vườn rộng và nhiều cây xanh, có dịch vụ trông trẻ chất lượng cao toàn thời gian trong một môi trường thoải mái. Công ty dự định sẽ cung cấp chương trình đạo tạo trước khi đến trường cho trẻ. Công ty đã nhận Giấy chứng nhận hỗ trợ thế hệ tương lai (Next Generation Support Certification Label) năm 2007. Với những sáng kiến ​​xây dựng từng bước, Toshiba giành được Giải thưởng Nikkei Kosodate (“Nuôi dưỡng trẻ nhỏ”) trong năm 2007.

Bên cạnh đó, Toshiba còn thực hiện Đổi mới phong cách làm việc (Work-Style Innovation - WSI) đề cập đến một chiến dịch nhằm tạo ra một môi trường tích cực, nơi các nhân viên làm việc rất chăm chỉ và có hiệu quả, và khiến cho cuộc sống cá nhân được trẻ hóa và cải thiện bản thân để họ có thể nâng cao chất lượng công việc của họ. Cùng với đó, Tập đoàn Toshiba đã được thúc đẩy một cuộc cải cách phong cách làm việc thông qua hai phương pháp sau đây: phương pháp tự quản lý do từng nhân viên thực hiện , và phương pháp quản lý nhóm do trưởng nhóm chịu trách nhiệm. Công ty cũng đã tiến hành một chiến dịch với khẩu hiệu "Tận hưởng công việc của bạn!", được tạo ra một trang web có liên quan trên mạng nội bộ của chúng tôi như là một cách để cho nhân viên học hỏi kinh nghiệm của các nhà quản lý hàng đầu và các đồng nghiệp.

Sáng kiến của Toshiba​​: Sử dụng hệ thống hiển thị giờ làm việc

Để thúc đẩy Đổi mới phong cách làm việc - WSI, việc theo dõi chính xác thời gian làm việc của mỗi nhân viên rất cần thiết. Để thực hiện, Toshiba đã giới thiệu một hệ thống cho phép người lao động để hiển thị và theo dõi giờ làm việc trực quan trên máy tính của họ. Công ty Toshiba cũng vận hành hệ thống thông báo kỷ lục làm việc và hiển thị bản ghi công việc, để đảm bảo rằng nhân viên và cấp trên của họ thường xuyên quan tâm đến thời gian làm việc. Hệ thống hoạt động thông báo kỷ lục tự động gửi một e-mail cho mỗi nhân viên và cấp trên của họ để thông báo thời gian của họ. Hệ thống hiển thị bản ghi công việc sử dụng ba màu sắc của đèn giao thông (đỏ, vàng, và màu xanh lá cây) để phân loại các bản ghi công việc hiện tại của mỗi nhân viên, nhờ đó thu hút sự chú ý đến việc làm quá giờ. Bởi vậy, hệ thống này hỗ trợ trực quan cho thời gian làm việc.

Toshiba: Cung cấp phong cách làm việc đa dạng

Tại Toshiba, có một điều khoản thời gian linh hoạt để nhân viên có thể làm việc hiệu quả hơn theo quản lý thời gian độc lập của họ. Công ty mong muốn tăng hiệu quả công việc bằng cách nuôi dưỡng một văn hóa doanh nghiệp nhấn mạnh động lực bản thân và sự sáng tạo.

Sáng kiến “Ngày gia đình” và ngày nghỉ định trước

Để thúc đẩy đổi mới phong cách công việc và giúp nhân viên giành thời gian cho gia đình, Tập đoàn Toshiba đang thực hiện các sáng kiến ​​khác nhau, chẳng hạn như đảm bảo rằng tất cả các nhân viên rời công sở ít nhất 2 ngày trong “Tuần lễ gia đình” của Nhật Bản vào tháng 11.

Hệ thống nghỉ dài

Để khuyến khích nhân viên có mục tiêu nghỉ rõ ràng và có ý nghĩa, Toshiba đã giới thiệu một hệ thống nghỉ dài để mỗi nhân viên có thể tận dụng tối đa 20 ngày tích lũy để phát triển bản thân, tham gia các hoạt động đóng góp xã hội, chăm sóc và điều trị thương tích và bệnh tật không liên quan đến nghề nghiệp,  bao gồm cả việc chữa trị vô sinh.

1. 3. Cân bằng công việc và gia đình tại công ty Mitsui

Chăm sóc trẻ và hỗ trợ chăm sóc gia đình

Để giúp nhân viên cân bằng công việc của họ với nhu cầu chăm sóc chăm sóc trẻ và gia đình, Mitsui đã giới thiệu hệ thống làm việc thời gian ngắn và giờ làm việc so le ngoài hệ thống nghỉ. Từ năm 2007, công ty cung cấp một phần lương cho nghỉ chăm sóc trẻ và giảm các yêu cầu cho phép nhân viên nghỉ chăm sóc trẻ ngay cả khi bạn đời ở nhà làm nội trợ. Từ đó tạo ra một môi trường khuyến khích nhân viên nam nghỉ phép chăm sóc trẻ. Hơn nữa, để hỗ trợ trở lại làm việc, công ty đã thành lập một vườn ươm tên là Karugamo Family Nursery, trong Trụ sở chính của Công ty ở Tokyo. Nhờ triển khai một loạt các chính sách và các sáng kiến​​, công ty đã được Bộ trưởng Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi công nhân là một công ty có những hỗ trợ tích cực với việc nuôi dưỡng trẻ nhỏ.

Quán cafe Diversity

Nhằm theo kịp những thay đổi trong xã hội, như sự đa dạng hơn trong ý thức của nhân viên về giá trị, số lượng các cặp vợ chồng cùng đi làm gia tăng, sự già hóa dân số, sự gia tăng số nhân viên muốn mình các công việc mới và tìm kiếm sự cân bằng giữa công việc và gia đình. Công ty thi thoảng cung cấp những địa điểm như Quán café Diversity cho người lao động đến với nhau, có cơ hội để học hỏi kinh nghiệm của nhau, thảo luận và chia sẻ thông tin về các vấn đề cùng quan tâm. Các chủ đề thảo luận trong năm 2011, chủ yếu là cho các nhân viên nữ "Làm thế nào để làm cho một sự nghiệp riêng của mình" và "Kinh nghiệm của các nhân viên Quản lý nước ngoài".

Giải quyết các vấn đề của thời gian làm việc dài

Tại Mitsui & Co, Ltd, chúng tôi đã thành lập một Ủy ban Quản lý Lao động để giải quyết vấn đề làm thêm giờ của người lao động từ quan điểm quản lý sức khỏe, xác định và cải thiện tình hình.

Để giảm tổng số giờ làm việc, công ty liên tục tìm hiểu về tình hình thực tế liên quan đến làm thêm giờ, nghỉ phép trong từng bộ phận và cung cấp cho mỗi bộ phận để giảm tổng số giờ làm việc, khuyến khích số ngày nghỉ có trả lương hàng năm, bao gồm sử dụng hệ thống kế hoạch nghỉ. Công ty cung cấp hướng dẫn về quản lý thời gian thích hợp và nâng cao nhận thức, đặc biệt là các nhà quản lý thông qua các buổi đào tạo với "Sổ tay làm thêm".  Công ty cũng cung cấp quyền truy cập vào các cố vấn y tế tại chỗ cho nhân viên làm việc thêm giờ vượt quá một giới hạn cụ thể và phát triển các đề xuất để cải thiện tình hình, dựa trên Luật An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Nhật Bản nhằm giảm tổng số giờ làm việc và ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe.

Tống Thùy Linh

Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á

Tổng hợp từ nhiều nguồn:

http://www.mitsui.com/jp/en/company/talent/rearing/index.html

http://www.toshiba.co.jp/csr/en/labor/work.htm

http://www.sharp-world.com/corporate/eco/social/employee/worklife/index.html